پنجاه‌سالگی مایکروسافت در سایه اعتراض، جشن فناوری یا نمایش خون؟

به گزارش اقتصادآنلاین، مایکروسافت در حالی پنجاهمین سالگرد خود را در ردموند با شکوه برگزار کرد که نه نوآوری‌های فناورانه و نه سخنرانی چهره‌هایی چون بیل گیتس و ساتیا نادلا، نتوانست سایه اعتراض را از سر این مراسم بردارد. دو کارمند معترض در میان فریادهایی تند، غول فناوری را به همدستی در کشتار غیرنظامیان و بهره‌برداری نظامی از هوش مصنوعی متهم کردند؛ اتهاماتی که درست در روز بزرگداشت نیم‌قرن دستاورد مایکروسافت، لرزه‌ای به پیکره روابط عمومی آن انداخت.

مایکروسافت از Altair BASIC تا Copilot، پنجاه سال کد و قدرت

در ۴ آوریل ۱۹۷۵، دو جوان بلندپرواز به نام‌های بیل گیتس و پل آلن شرکت مایکروسافت را بنیان نهادند؛ شرکتی که از MS-DOS در دهه ۸۰ و ویندوز ۹۵ در دهه ۹۰ تا آفیس، بینگ، ایکس‌باکس و سرویس ابری Azure، به یکی از ستون‌های دنیای فناوری بدل شد. مایکروسافت با خلق بسته آفیس، دگرگونی رایانش خانگی با ویندوز، و ورود موفق به بازار کنسول‌ها و فضای ابری، اکوسیستمی را شکل داد که اکنون میلیاردها کاربر در سراسر جهان با آن سروکار دارند.

مایکروسافت طی این پنج دهه، از یک استارتاپ ساده به نماد مهندسی مدرن و الگویی جهانی تبدیل شد. در سال‌های اخیر، با سرمایه‌گذاری سنگین در حوزه هوش مصنوعی و معرفی Copilot، مایکروسافت بار دیگر مسیر تحول صنعت را تغییر داد و تلاش کرد هوش مصنوعی را به ابزار روزمره کاربران بدل کند.

با این حال، درست در لحظه‌ای که مایکروسافت می‌کوشید نیم‌قرن پیشرفت را جشن بگیرد، آنچه روی صحنه آمد نه فقط افتخار، بلکه فریاد بود.

شکاف در تصویر بی‌نقص مایکروسافت

در یکی از لحظات کلیدی مراسم، ابتِهال ابوسعَد، مهندس نرم‌افزار مایکروسافت، با فریادهایی طنین‌انداز، صحبت مصطفی سلیمان، مدیر بخش هوش مصنوعی شرکت را قطع کرد و خطاب به او گفت: «مایکروسافت در جنایت شریک است. دستانتان به خون آلوده است. جشن گرفتن بر پیکر کودکان، شرم‌آور است.»

ابوسعَد در ادامه با ارسال ایمیلی به صدها کارمند دیگر، مواضع خود را تشریح کرد. او از همکاری ۱۳۳ میلیون دلاری مایکروسافت با وزارت دفاع اسرائیل پرده برداشت و ادعا کرد که فناوری‌های Azure، پردازش صوتی و ترجمه ماشینی مایکروسافت، در عملیات‌های نظارتی و هدف‌گیری علیه غیرنظامیان فلسطینی به‌کار گرفته می‌شود. به گفته او، نه‌تنها تصمیم‌گیرندگان بلکه حتی مهندسان عادی هم در صورت سکوت، در این «جنایت» شریک‌اند.

در ادامه همین مراسم، وانیا آگراوال، دیگر کارمند مایکروسافت نیز در اعتراض مشابهی سخنرانی مدیران ارشد از جمله ساتیا نادلا و بیل گیتس را با فریاد قطع کرد: «۵۰ هزار فلسطینی با فناوری مایکروسافت کشته شده‌اند، چطور جشن می‌گیرید؟»

این اعتراض‌ها در هماهنگی با کمپین داخلی «نه به Azure برای آپارتاید» سازماندهی شده بود؛ کارزاری که از ماه‌ها قبل در میان کارمندان مایکروسافت جریان دارد و خواستار پایان هرگونه همکاری این شرکت با ارتش اسرائیل است.

مایکروسافت تاکنون واکنش رسمی مستقیمی به اعتراض‌ها نشان نداده، اما منابع داخلی گزارش داده‌اند که انتشار گسترده پیام‌ها در فضای داخلی شرکت، مدیریت را وارد فاز بررسی بحران کرده است.

آیا مایکروسافت می‌تواند اعتبار پنجاه‌ساله‌اش را حفظ کند؟

مایکروسافت، شرکتی که با Altair BASIC آغاز کرد و امروز هوش مصنوعی Copilot را در ویندوز و آفیس نهادینه کرده، حالا درگیر یکی از جدی‌ترین چالش‌های اعتبار عمومی خود است. شرکتی که تا دیروز با پروژه‌های مهندسی‌اش شناخته می‌شد، امروز زیر تیغ اتهام بهره‌کشی نظامی از فناوری قرار دارد.

با رشد سریع هوش مصنوعی، مایکروسافت نه‌تنها بازیگر اصلی این صحنه است، بلکه مسئولیت اخلاقی سنگینی نیز بر دوشش سنگینی می‌کند. برخی تحلیلگران معتقدند اعتراض کارکنان، نه یک ناهنجاری فردی، بلکه نشانه‌ای از گسست اخلاقی در شرکت‌هایی است که به‌سرعت بزرگ شدند اما از حساب‌کشی مسئولانه جا ماندند.

مایکروسافت اگر بخواهد پنجاه سال دوم حیاتش را نیز با اعتماد عمومی پیش ببرد، شاید لازم باشد نه‌فقط فناوری‌هایش را، بلکه سیاست‌های همکارانه‌اش با نهادهای دولتی و نظامی را نیز بازبینی کند.