اصلاحات در کاخ سفید کلید خورد/ حذف تندرو‌ها و امید به مذاکرات هسته‌ای

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، همزمان با نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که احتمال صدور قطعنامه‌ای علیه ایران در آن مطرح است، خبر منتشر شد دال بر اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با اصلاحات گسترده در تیم سیاست خارجی خود، سیگنال‌های روشنی از عزم خود برای تداوم مذاکرات هسته‌ای با تهران ارسال کرده است. گزارش میدل ایست آی از حذف مقامات تندرو و حامی سرسخت اسرائیل از کاخ سفید، نشان‌دهنده تحرکات ترامپ برای همسویی با اولویت‌های دیپلماتیک خود، از جمله توافق با ایران و کاهش تنش‌های منطقه‌ای است. این اقدامات، در حالی که فضای سیاسی پس از نشست شورای حکام ممکن است ملتهب شود، تلاشی برای خنثی‌سازی نقش مخرب اسرائیل و جریان‌های همسو در مذاکرات است.

اصلاحات با هدف چرخش به سوی دیپلماسی

میدل ایست آی گزارش داد که دونالد ترامپ با اخراج مقامات تندرو و حامی اسرائیل، از جمله مشاور خاورمیانه شورای امنیت ملی، در حال بازسازی تیم سیاست خارجی خود است. این افراد، که سابقه مخالفت با مذاکرات هسته‌ای با ایران و لغو تحریم‌های سوریه را داشتند، با سیاست «اول آمریکا» و اولویت‌های دیپلماتیک ترامپ در تضاد بودند. این تغییرات، پس از سفر اخیر ترامپ به عربستان، امارات و قطر، که در آن از مداخله‌گری آمریکا در منطقه انتقاد کرد، شتاب گرفته است.

کارشناسان معتقدند این اصلاحات، نشانه‌ای از اراده ترامپ برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای با ایران است. حذف چهره‌های ضدایرانی، که اغلب با لابی‌های اسرائیلی همسو بودند، تلاشی برای کاهش نفوذ جریان‌هایی است که به دنبال تشدید تنش و اخلال در گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای هستند. این چرخش، در شرایطی که مذاکرات با میانجیگری عمان ادامه دارد، می‌تواند فضایی برای پیشرفت دیپلماتیک فراهم کند.

نشست شورای حکام و واکنش ایران

نشست فصلی شورای حکام که از امروز دوشنبه آغاز می‌شود با احتمال صدور قطعنامه‌ای علیه ایران همراه است که می‌تواند به تنش‌های دیپلماتیک دامن بزند. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که کشور‌های غربی، به رهبری آمریکا و تروئیکای اروپایی، ممکن است با استناد به گزارش آژانس درباره افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، قطعنامه‌ای انتقادی ارائه کنند. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، تأکید کرده که هرگونه اقدام غیرسازنده، پاسخی متناسب از تهران دریافت خواهد کرد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که ایران ممکن است با کاهش تعهدات برجامی یا تقویت فعالیت‌های هسته‌ای، به این فشار‌ها پاسخ دهد. با این حال، موضع ایران مبتنی بر حفظ حقوق هسته‌ای خود تحت معاهده منع اشاعه (NPT) و آمادگی برای مذاکره در صورت رفع موثر تحریم‌هاست. ترامپ، با وجود این فضای ملتهب، از طریق فرستاده ویژه خود، استیو ویتکاف، بر تداوم گفت‌و‌گو‌ها تأکید دارد. او اخیراً اعلام کرد که به توافقی نزدیک شده و از اسرائیل خواست از هرگونه اقدام نظامی علیه ایران خودداری کند، نشانه‌ای از تلاش برای مهار بازیگران مخرب.

در چنین شرایطی که بیم تشدید تقابل و احتمال سوء استفاده اسرائیل وجود دارد، نقش بنیامین نتانیاهو در ایجاد اخلال در مذاکرات هسته‌ای، یکی از چالش‌های اصلی دیپلماسی ترامپ است. گزارش‌ها حاکی از تنش میان ترامپ و نتانیاهو است، به‌طوری‌که رئیس‌جمهور آمریکا از هماهنگی با اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران عقب‌نشینی کرده است؛ لذا حذف مقامات حامی اسرائیل از دولت ترامپ، تلاشی برای کاهش نفوذ لابی‌های صهیونیستی است که به دنبال تحریک درگیری نظامی با ایران هستند. این اقدام، در کنار میانجیگری عربستان، که وزیر دفاع آن در آوریل به ایران هشدار داد از فرصت مذاکرات استفاده کند، نشان‌دهنده تغییر در معادلات منطقه‌ای است. کارشناسان معتقدند که نظام ایران، با بهره‌گیری از دیپلماسی هوشمند و هماهنگی با شرکای منطقه‌ای مانند روسیه و چین، می‌تواند از این فضا برای تقویت جایگاه خود در مذاکرات استفاده کند. اظهارات اخیر ولادیمیر پوتین مبنی بر آمادگی برای کمک به مذاکرات، اهرم دیگری برای تهران فراهم کرده است.

دیپلماسی در برابر تنش

با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل دو ماهه ادعایی ترامپ برای تصمیم‌گیری درباره مذاکرات، تداوم گفت‌و‌گو‌ها در سایه تهدید قطعنامه شورای حکام، آزمونی برای دیپلماسی طرفین است. ایران، با تأکید بر رفع کامل تحریم‌ها و حفظ حقوق هسته‌ای، موضعی قاطع، اما انعطاف‌پذیر اتخاذ کرده است. ترامپ، با اصلاح تیم خود و مهار جریان‌های تندرو، نشان داده که به دنبال توافقی است که هم از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند و هم تنش‌ها را کاهش دهد. موفقیت این مسیر، به توانایی واشنگتن در ارائه پیشنهادی واقع‌بینانه و پرهیز از فشار‌های غیرسازنده بستگی دارد. ایران، با تکیه بر اقتصاد مقاومتی و دیپلماسی فعال، آماده است تا در برابر هرگونه سناریو، از منافع ملی خود دفاع کند. این تحولات، فرصت تاریخی برای دستیابی به توافقی پایدار را فراهم کرده، مشروط بر اینکه بازیگران مخرب، به‌ویژاسرائیل، از معادلات کنار گذاشته شوند.