پیش‌فروش ارز برای تأمین مالی طرح‌های توسعه‌ای آغاز شد

به گزارش اقتصادآنلاین، دکتر علیرضا گچ‌پز زاده، معاون ارزی بانک مرکزی، در مراسم رونمایی از ابزار «پیش فروش ارز» و «تالار معاملات امتیاز صادراتی»، اعلام کرد: ابزار‌هایی که امروز مشاهده می‌فرمایید در راستای سیاست‌های جدید بانک مرکزی برای تحقق شعار سال و همچنین ایجاد جریان سرمایه‌گذاری و اجرای الزامات قانونی در قانون برنامه هفتم توسعه و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، طراحی و عملیاتی شده‌اند. وی افزود: این طرح‌ها طی یکی دو سال گذشته جمع‌بندی شده‌اند و اکنون شرایط برای آغاز رسمی آنها فراهم شده است.

گچ‌پز زاده تأکید کرد: این محصولات آغاز یک عملیات گسترده هستند و بر اساس بازخوردی که از صادرکنندگان و فعالان اقتصادی دریافت خواهیم کرد، در آینده ویرایش‌هایی نیز اعمال خواهد شد. آنچه مسلم است، بانک مرکزی اهداف بلندمدت سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی و تجاری کشور را با جدیت دنبال می‌کند. ما امیدواریم این ابزار‌ها در کنار سایر ابزار‌های موجود، به ما در تحقق وظایف ذاتی بانک مرکزی و توسعه اقتصادی کشور کمک کنند.

وی در ادامه گفت: ابزار‌های مختلفی در حوزه تأمین مالی پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای در مرکز مبادله طراحی کرده‌ایم که پیش‌تر نیز نمونه‌هایی مانند اوراق ارزی را معرفی کرده بودیم. هدف ما این است که این ابزار‌ها به بهبود اجرای سیاست‌های ارزی و تجاری کمک کنند.

معاون ارزی بانک مرکزی در توضیح ابزار نخست یعنی پیش‌فروش ارز اظهار کرد: این طرح با تجربه‌ای که طی سال‌های گذشته به دست آوردیم، اکنون عملیاتی شده است. صادرکنندگانی که تعهدات ارزی خود را به موقع انجام داده‌اند، می‌توانند با توجه به طرح‌های توسعه‌ای خود، ارز را به واردکنندگانی که دارای ثبت سفارش تأیید شده هستند، پیش‌فروش کنند. این فرآیند با تخفیف‌هایی مشخص و در چارچوب سیاست‌های بانک مرکزی انجام می‌شود و در جهت ایجاد پیش‌بینی‌پذیری در تأمین و مصرف منابع ارزی کشور عمل خواهد کرد.

او در خصوص اهداف این سیاست افزود: از مهم‌ترین اهداف، تأمین مالی پروژه‌ها با نرخ‌های مناسب، تسهیل برنامه‌ریزی برای واردکنندگان، بهبود مدیریت منابع ارزی برای وزارتخانه‌هایی مانند وزارت صمت، و همچنین مدیریت انتظارات تورمی است. پیش‌فروش ارز می‌تواند به کنترل نوسانات نرخ ارز و تثبیت فضای اقتصادی کمک شایانی کند.

گچ‌پز زاده همچنین به فرایند پیش‌فروش اشاره کرد و گفت: متقاضیان فروش ارز، یعنی صادرکنندگان، باید به بانک‌های خود مراجعه کرده و درخواست‌ها و طرح‌های توسعه‌ای خود را ارائه دهند. پس از تأیید در کمیسیون ارز بانک مرکزی، امکان فروش یا پیش‌فروش ارز فراهم می‌شود. نرخ ارز نیز بر اساس نرخ‌های اعلامی بانک مرکزی در مرکز مبادله تعیین شده و هرگونه تخفیف نیز در همین چارچوب اعمال می‌شود.

وی ادامه داد: پیش از اجرای این طرح، هماهنگی‌های لازم با شورای فقهی صورت گرفت و در چند جلسه، ابعاد فقهی موضوع بررسی و تأیید شد تا پیش‌فروش ارز با شرایط شرعی لازم اجرایی شود.

در بخش دوم صحبت‌های خود، معاون ارزی بانک مرکزی به معاملات امتیاز صادراتی پرداخت و گفت: این ابزار نیز بر اساس تجربیات مرکز مبادله و برای تأمین ارز حاصل از صادرات غیرنفتی طراحی شده است. هدف آن است که امکان عرضه ارز برای صادرکنندگانی که درصد بازگشت ارز آنها پایین‌تر است، به ویژه صادرکنندگان خرد، فراهم شود.

وی افزود: بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، این اقدام الزام قانونی دارد. فروشندگان ارز در این بخش شامل صادرکنندگان غیرنفتی، سرمایه‌گذاران خارجی و اشخاصی هستند که توسط کمیته ارز شناسایی می‌شوند. خریداران نیز واردکنندگانی هستند که با استفاده از این مکانیزم می‌توانند ارز مورد نیاز خود را خریداری کنند.

معاملات امتیاز صادراتی، بنا به گفته گچ‌پز زاده، می‌تواند صادرات غیرنفتی را تقویت، واردات کالا‌های غیرضروری را کاهش، و بازگشت ارز صادرکنندگان را تسهیل کند. همچنین این ابزار در جهت مدیریت سیاست‌های تجاری کشور و جداسازی سیاست‌های تجاری از سیاست‌های ارزی ایفای نقش خواهد کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این طرح از دو مسیر قابل اجراست. یا از طریق بانک‌ها که از شفافیت و امنیت بیشتری برخوردار است، یا از طریق توافق مستقیم میان صادرکننده و واردکننده. اما در هر دو حالت، عملیات ریالی باید در سیستم بانکی ثبت شود تا امکان پایش و شفاف‌سازی فراهم باشد.

دکتر گچ‌پز زاده در پایان افزود: این دو ابزار بخشی از راهبرد کلان بانک مرکزی برای بهبود مدیریت بازار ارز و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی کشور است و در ادامه این مسیر، با دریافت بازخورد‌ها از فعالان اقتصادی، نسبت به ارتقا و تکمیل آنها اقدام خواهیم کرد.