کدام شهر‌ها بیشتر در معرض اشعه فرابنفش قرار دارند؟ / برای مقابله با اشعه فرابنفش چه کنیم؟

به گزارش اقتصادآنلاین، با افزایش کم‌سابقه دما در روزهای اخیر و ورود شاخص اشعه فرابنفش (UV) به محدوده هشدار، مسئولان وزارت بهداشت از خطرات جدی این پدیده بر سلامت عمومی خبر می‌دهند. شدت گرما در تهران به تعطیلی فعالیت‌های رسمی منجر شده و شاخص UV در برخی مناطق کشور به بیش از عدد ۱۱ رسیده که فراتر از محدوده استاندارد جهانی است. در این گزارش، ضمن بررسی استان‌های در معرض خطر، به تأثیرات این اشعه بر بدن و راهکارهای پیشگیری اشاره می‌کنیم.

کدام استان‌ها بیش از دیگر مناطق در معرض اشعه فرابنفش هستند؟

ایران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود در کمربند پرخطر تابش UV قرار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که استان‌های جنوبی و مرکزی کشور در روزهای اخیر با بیشترین شاخص تابش روبه‌رو بوده‌اند. طبق آمارهای به‌روزرسانی شده، شهرهایی مانند یزد، اهواز، بوشهر، کرمان و زاهدان، در روزهای آفتابی تابستان دارای بالاترین میزان شاخص UV هستند. علت این امر نه‌تنها نزدیکی این شهرها به کمربند خورشیدی ایران است، بلکه به دلیل ارتفاع بالای برخی نقاط (نظیر یزد و کرمان از سطح دریا) و رطوبت کم، بخش بیشتری از اشعه فرابنفش خورشید به سطح زمین می‌رسد. در استان‌های ساحلی جنوب مانند خوزستان، بوشهر و هرمزگان، علاوه بر اشعه فرابنفش خورشید، بازتاب آب و ماسه نیز تاثیرات مضاعفی روی تابش مستقیم خواهد داشت.
نکته دیگر آن است که تهران و مشهد با وجود جمعیت زیاد، به دلیل آلودگی هوا و وجود ذرات معلق، مقداری افت در رسیدن اشعه فرابنفش خورشید تجربه می‌کنند، ولی همچنان شاخص UV آنها در تابستان به حد هشدار می‌رسد.
در روزهای گذشته شاخص UV در برخی از این مناطق در ساعات اوج تابش (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) به بالاتر از ۱۱ رسیده است؛ سطحی که کارشناسان آن را «بسیار خطرناک» توصیف می‌کنند.
به گفته کارشناسان اشعه ماورای بنفش به شاخص‌های ۱ تا بیش از ۱۱ دسته‌بندی می‌شود. شاخص بین ۱ تا ۳ خطری ندارد. اما از عدد ۴ به بالا، خطر آغاز می‌شود و باید اقدامات حفاظتی جدی در نظر گرفت. اگر بیشتر از ۱۱ باشد، "از محدوده خارج شده و ممکن است مشکلاتی به وجود بیاورد"

اشعه فرابنفش چه مضراتی دارد؟

اشعه ماورای بنفش (UV) که از سه نوع UVA، UVB و UVC تشکیل شده، اثرات مخرب گسترده‌ای بر پوست، چشم و سیستم ایمنی دارد:
•    پیری زودرس پوست و ایجاد چین‌ و چروک
•    افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست به‌ویژه نوع ملانوما
•    آفتاب‌سوختگی و آسیب به DNA سلولی
•    آسیب به چشم‌ها مانند آب مروارید، التهاب قرنیه و ناخنک
•    تضعیف سیستم ایمنی پوست و افزایش احتمال عفونت
•    لکه‌های تیره و تغییر رنگ پوست
•    افزایش احتمال آسیب پوستی حتی در داخل خودرو به‌دلیل نفوذ اشعه UVA از شیشه‌ها

برای مقابله با اشعه فرابنفش چه باید کرد؟

پزشکان و متخصصان بهداشت محیط، مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه را برای محافظت در برابر مضرات اشعه UV توصیه می‌کنند:
•    پرهیز از قرارگیری در معرض مستقیم نور خورشید به‌ویژه بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر، زمانی که شدت تابش در بیشترین حد قرار دارد.
•    استفاده منظم از کرم‌های ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰ و تمدید آن هر دو ساعت؛ ترجیحاً از نوع Broad Spectrum که هم UVA و هم UVB را مسدود می‌کند.
•    پوشیدن لباس‌های پوشیده و سبک، کلاه لبه‌دار، و دستکش نازک برای محافظت از پوست در فضای باز یا هنگام رانندگی.
•    استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد با برچسب UV۴۰۰ یا ۱۰۰٪ UV Protection برای محافظت کامل از چشم‌ها.
•    نصب شیشه‌های دودی استاندارد یا محافظ UV در خودروها به‌ویژه برای رانندگان تاکسی، اتوبوس و سایر شاغلان در فضای باز.
•    نوشیدن آب کافی و استفاده از سیستم تهویه در خودرو برای جلوگیری از گرمازدگی و کم‌آبی بدن.
•    اجتناب کامل از استفاده از دستگاه‌های سولاریوم که اشعه UV با شدت بالا تولید می‌کنند و عامل مستقیم افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست هستند.
در شرایط فعلی، توجه جدی به هشدارهای بهداشتی و رعایت اصول محافظتی در برابر تابش اشعه فرابنفش یک ضرورت است، نه توصیه. بی‌توجهی به این هشدارها می‌تواند آسیب‌های بلندمدت و بعضاً جبران‌ناپذیری به سلامت عمومی وارد کند. آگاهی، پیشگیری و همکاری جمعی، مهم‌ترین ابزارهای مقابله با این بحران خاموش هستند.