شیر و تخم‌مرغ رکورددار گرانی در زنجیره تولید/ تورم تولیدکننده دام و طیور در خرداد اوج گرفت

به گزارش اقتصاد آنلاین، طبق تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران، شاخص کل قیمت تولیدکننده محصولات گاوداری‌های صنعتی در خرداد ۱۴۰۴ به عدد ۱۹۸۴.۱ رسید که نسبت به ماه قبل، ۱۴ درصد رشد داشته است. این تورم ماهانه در مقایسه با ماه قبل (با افزایش ۱۲.۲ واحد درصدی) نشان از یک جهش جدی دارد.

از منظر تورم نقطه به نقطه، یعنی مقایسه خرداد ۱۴۰۴ با خرداد ۱۴۰۳، میزان رشد شاخص به ۳۲.۹ درصد رسیده که نسبت به تورم نقطه‌ای ماه قبل (۱۶.۵ درصد) دو برابر شده است.

در میان اقلام مورد بررسی در دامداری‌ها، بیشترین تورم ماهانه مربوط به شیر (۲۰.۸ درصد) بوده، در حالی که کود تنها با ۰.۱ درصد افزایش، کمترین تورم را ثبت کرده است. به همین ترتیب، در تورم نقطه‌ای، «گاو نر داشتی» با جهش ۵۹.۶ درصدی رکورددار است و «گاو حذفی شیری» تنها ۶ درصد افزایش داشته است.

از نظر تورم سالانه که روند ۱۲ ماهه منتهی به خرداد را نشان می‌دهد، شاخص کل نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵.۷ درصد افزایش یافته که نسبت به اردیبهشت نیز رشد داشته است. بیشترین تورم سالانه در این بخش مربوط به کود (۳۵.۷ درصد) و کمترین آن متعلق به گاو حذفی شیری (۳.۵ درصد) است که نشان می‌دهد حتی اقلام با مصرف غیرغذایی نیز درگیر نوسان قیمت شده‌اند.

این افزایش چشمگیر در قیمت تولید محصولات گاوداری، نتیجه خشکسالی بی‌سابقه و جهش قیمت نهاده‌های دامی علی رغم تداوم سیاست ارز ترجیحی است که ناکارآمدی این سیاست را نشان می‌دهد.

از بحران حذف جوجه یک‌روزه تا گرانی تخم‌مرغ نطفه‌دار

در بخش مرغداری‌های صنعتی نیز گزارش مرکز آمار حاکی از رسیدن شاخص کل به عدد ۱۵۶۹.۳ در خرداد ۱۴۰۴ است که در مقایسه با اردیبهشت، ۵.۳ درصد افزایش داشته است. این رشد در تورم ماهانه در حالی رخ داده که ماه قبل تنها ۳.۳ درصد بود و اکنون شاهد جهش ۲ واحد درصدی هستیم.

تورم نقطه به نقطه در این بخش به ۱۸.۲ درصد رسیده است، که نسبت به ۷.۸ درصد اردیبهشت، بیش از دو برابر شده است. این رشد قابل توجه عمدتاً ناشی از افزایش قیمت برخی اقلام حساس نظیر تخم‌مرغ نطفه‌دار و مرغ گوشتی بوده است.

در میان اقلام مرغداری، بیشترین تورم ماهانه به مرغ حذفی (۲۵.۶ درصد) و کمترین به جوجه یک‌روزه (منفی ۲۵.۶ درصد) مربوط است. این آمار‌ها نشان می‌دهند که بازار جوجه یک‌روزه دچار افت قیمت شدید شده و هم‌زمان مرغ حذفی که اغلب به دلایل غیرتولیدی حذف می‌شود، گران‌تر شده است.

از منظر تورم نقطه‌ای، تخم‌مرغ نطفه‌دار با افزایش ۳۸.۹ درصدی در صدر قرار دارد و جوجه یک‌روزه با کاهش ۲۴ درصدی در قعر جدول قرار گرفته است. این شکاف قیمتی زیاد، بیانگر بی‌ثباتی ساختاری در زنجیره تولید مرغ و تخم‌مرغ کشور است که می‌تواند به بحران‌های بیشتری منجر شود.

تورم سالانه در مرغداری‌ها نیز به ۹.۵ درصد رسیده که نسبت به اردیبهشت ۸.۹ درصدی، رشد اندکی داشته است. در این میان، تخم‌مرغ نطفه‌دار با تورم سالانه ۴۴.۵ درصدی رکورد زده و کود با کاهش ۲.۲ درصدی تنها قلم با تورم منفی در یک سال گذشته بوده است.

پیامد‌های اقتصادی و هشدار‌ها

افزایش قابل توجه شاخص قیمت تولیدکننده در هر دو بخش گاوداری و مرغداری، هشدار جدی برای زنجیره تأمین مواد غذایی کشور است. گرچه بخشی از این تورم ناشی از خشکسالی، افزایش هزینه نهاده و ناکارآمدی سیاست ارز ترجیحی است، اما پیامد آن در کوتاه‌مدت می‌تواند افزایش قیمت مصرف‌کننده و در بلندمدت کاهش سرمایه‌گذاری در تولید باشد.

نکته مهم دیگر، تشدید بی‌ثباتی در بازار جوجه و تخم‌مرغ نطفه‌دار است که می‌تواند عرضه مرغ زنده در ماه‌های آینده را تهدید کند. همچنین، افزایش قیمت شیر و حذف گاو‌های شیری حذفی می‌تواند بر بازار لبنیات تأثیر منفی بگذارد.

گزارش خرداد ۱۴۰۴ مرکز آمار نشان می‌دهد که زنجیره تولید دام و طیور کشور در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد. رشد فزاینده هزینه‌های تولید، در کنار نوسانات سیاسی و اقتصادی، تولیدکنندگان این حوزه را تحت فشار قرار داده است. در صورت عدم مداخله مؤثر دولت، این تورم در ماه‌های آینده می‌تواند به بحران عرضه و جهش قیمت در بازار مصرف‌کننده منجر شود.