علت متوقف شدن واگذاری سایپا چه بود؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، وزارت اقتصاد اعلام کرد واگذاری شرکت خودروسازی سایپا برای مدت شش ماه به تعویق افتاده است. بر اساس اعلام این وزارتخانه، هدف از این تصمیم، بازنگری و اصلاح فرآیند خصوصی‌سازی و پرهیز از شتاب‌زدگی در یکی از مهم‌ترین واگذاری‌های صنعتی کشور است.

بر این اساس وقفه ایجادشده، فرصتی برای ارزش‌گذاری دقیق‌تر دارایی‌ها و سهام سایپا فراهم می‌کند، چراکه هرگونه ارزیابی نادرست می‌تواند منجر به تضییع حقوق دولت و سهامداران خرد شود. علاوه بر این، بررسی دقیق اهلیت خریداران نیز در این مدت امکان‌پذیر خواهد شد؛ موضوعی که به گفته کارشناسان، در گذشته بار‌ها نادیده گرفته شده و نتیجه‌ای جز شکست واگذاری‌ها نداشته است.

تجربه‌های گذشته و ضرورت دقت در انتخاب خریدار

واگذاری ایران‌خودرو، آخرین نمونه از خصوصی‌سازی صنعت خودرو بود؛ اقدامی که در زمان انجام، با انتقاد بسیاری از اقتصاددانان روبه‌رو شد. منتقدان معتقد بودند جابه‌جایی مالکیت لزوماً به معنای اصلاح ساختار مدیریتی و ارتقای بهره‌وری نیست، مگر آنکه مدیریت جدید فرصت و الزام کافی برای تحول در اختیار داشته باشد. با این حال، کارشناسان تأکید می‌کنند که برخلاف واگذاری‌های پیشین، برای اولین‌بار یک مجموعه کاملاً خصوصی وارد میدان شد و باید عملکرد آن در آینده مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.

به اعتقاد برخی کارشناسان مشکل اصلی خصوصی‌سازی‌های پیشین، فقدان معیار‌های سخت‌گیرانه در تشخیص بخش خصوصی واقعی بوده است. زمانی که سهام شرکت‌های بزرگ به نهاد‌های شبه‌دولتی یا وابسته به منابع عمومی واگذار می‌شود، نه رقابت شکل می‌گیرد و نه انگیزه‌ای برای نوآوری وجود دارد.

پیامد‌های واگذاری به شبه‌دولتی‌ها

کارشناسان صنعت سه پیامد عمده برای خصوصی‌سازی‌های صوری برمی‌شمارند:

• تداوم فرهنگ مدیریتی دولتی و کندی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی.
• کاهش شفافیت مالی به دلیل وابستگی‌های پیچیده میان مالکیت و مدیریت.
• عدم ارتقای کیفیت و فناوری به‌دلیل نبود فشار رقابتی و ریسک‌پذیری محدود.

به باور تحلیلگران، همین تجربه‌هاست که ضرورت توقف موقت در روند واگذاری سایپا را توجیه‌پذیر می‌سازد.

فرصت تازه برای خصوصی‌سازی واقعی

دولت با تعویق واگذاری سایپا، تلاش دارد از فشار‌های سیاسی و مالی فاصله بگیرد و با معیار‌های روشن‌تری همچون توان مالی، الزامات توسعه فناوری و ارتقای بهره‌وری، خریدار نهایی را انتخاب کند. در صورتی که این رویکرد با شفافیت کامل اجرا شود، می‌تواند سایپا را به نخستین تجربه موفق خصوصی‌سازی واقعی در صنعت خودرو بدل سازد.

واگذاری این خودروساز به‌دلیل جایگاه آن در زنجیره تأمین، اشتغال و بازار خودرو، تأثیرات مهمی بر اقتصاد کشور دارد. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان تأکید دارند این درنگ شش‌ماهه اگر با تصمیم‌گیری بی‌طرفانه همراه شود، نه‌تنها خطا‌های گذشته را تکرار نخواهد کرد، بلکه می‌تواند به الگویی برای سایر صنایع استراتژیک کشور تبدیل شود.