مصوبه پرسروصدای مجلس؛ انحصار صداوسیما در پخش مسابقات ورزشی شکسته شد؟
بررسی لایحه «نظام باشگاهداری» در مجلس با مصوبه‌ای پر سروصدا به پایان رسید. سرانجام حق پخش مسابقات ورزشی از انحصار صداوسیما خارج شد. حالا در صورت موافقت شورای نگهبان با این لایحه، از این پس صداوسیما باید برای پخش مسابقات فوتبال به باشگاه‌های حق پخش بدهد.
به گزارش اقتصادآنلاین، حق پخش در فوتبال سطح اول جهان بخش بزرگی از درآمد‌های باشگاه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. در ایران، اما دهه‌هاست که میان باشگاه‌ها و صداوسیما کشمکش وجود دارد و صداوسیما به شکل یک طرفه از مزایای پخش تلویزیونی مسابقات سود می‌برد. البته این فقط بخشی از لایحه نظام باشگاهداری است.
لایحه نظام باشگاهداری چه می‌گوید؟
لایحه موسوم به «نظام باشگاهداری» با هدف سامان‌دهی چارچوب‌های مالکیت، شفافیت مالی و روابط حقوقی میان باشگاه‌ها، فدراسیون‌ها و متولیان ورزش به مجلس ارسال شد. به گفته نمایندگان هدف این لایحه حرفه‌ای شدن باشگاهداری در ایران و حذف فساد‌های مالی و نقش دلالان در ورزش بوده است. احمد راستینه عضو کمیسیون فرهنگی درباره این لایحه گفته که این لایحه ورزش ایران را سامان می‌دهد و شبکه‌های دلالی را حذف می‌کند.
مصوبه پرسروصدای مجلس چه بود؟
در جریان بررسی آخرین بند‌های این لایحه نمایندگان به حذف تبصره ماده ۲۲ رای دادند. این تبصره درباره انحصار صداوسیما در پخش آثار تولیدی حاصل از مسابقات ورزشی بود؛ بنابراین حذف این تبصره به معنای پایان انحصار صداوسیما بر پخش آثار تولیدی مسابقات ورزشی است و از این به بعد این نهاد مالکیتی بر آثار تولیدی از مسابقات ندارند. مصوبه مجلس بازتاب‌های بسیاری داشت.
پس از آن نمایندگان موافق تاکید کردند که حق پخش تلویزیونی سال‌ها دغدغه باشگاه‌ها بوده و حالا در قالب قانون جامع باشگاهداری تثبیت شده است. عباس صوفی رییس فراکسیون ورزش مجلس گفت که اصل موضوع قطعی است؛ هیچ دستگاهی نمی‌تواند در برابر قانون ایستادگی کند.
آغاز مقاومت صداوسیما برابر مصوبه مجلس
مقاومت صداوسیما برابر مصوبه مجلس به سرعت شکل گرفت. علیرضا سلیمی از نمایندگان نزدیک به جریان پایداری در مجلس در گفت‌و‌گو با روابط عمومی صداوسیما گفت که اتفاقی که درباره تبصره ماده ۲۲ این لایحه رخ داد، به هیچ‌عنوان به معنای مخالفت مجلس با انحصار سازمان صداوسیما در پخش مسابقات ورزشی نیست؛ بلکه این تبصره به دلیل مغایرت شکلی با ماده ۱۵۲ آیین‌نامه داخلی مجلس، امکان الحاق به ماده ۲۲ را نداشت و با ابهام مطرح شده توسط یکی از نمایندگان از متن ماده حذف شد. با این حال به نظر می‌رسد که دیگر نمایندگان چنین نظری ندارند و به طور صریح درباره پایان انحصار صداوسیما در حق پخش مسابقات ورزشی تاکید کرده‌اند.
نظر شورای نگهبان چه خواهد بود؟
موضوع انحصار صوت و تصویر فراگیر و اختیارات سازمان صداوسیما ریشه در متون بالادستی دارد. حالا پس از مصوبه مجلس، شورای نگهبان باید آن را رد یا تایید کند. احمد جنتی دبیر شورای نگهبان پیش‌تر در این باره گفته بود که «انتشار و پخش برنامه‌های صوتی و تصویری از طریق سیستم‌های فنی قابل انتشار فراگیر (همانند ماهواره، فرستنده، فیبر نوری و ...) برای مردم در قالب امواج رادیوئی و کابلی غیر از سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران خلاف اصل ۴۴ قانون اساسی است.» صداوسیما نیز با توسل به همین تفسیر از قانون اساسی اصل تلاش کرده تا انحصار همه‌جانبه‌ای در این حوزه اعمال کند. هرچند این انحصار در سالهای گذشته تضعیف شده است.
درآمد‌های کلان از پخش مسابقات تلویزیونی
دهه‌هاست که باشگاه‌های فوتبال خواستار توافق با صداوسیما درباره حق پخش مسابقات تلویزیونی هستند. علی کفاشیان رییس سابق فدراسیون فوتبال ایران درباره نرخ حق پخش گفته که اگر با نرخ همان ۲۰ تا ۳۰ میلیارد که در سال ۸۸ تا ۹۰ ما می‌گفتیم محاسبه کنید، ۲۰۰ میلیارد است، اما به نظر من حق پخش واقعی فوتبال ایران ۲ هزار میلیارد تومان است. با این حال صداوسیما همواره در سالهای گذشته از این حق پخش سرباز زده است. در حالی که براساس گزارش‌ها درآمد صداوسیما از پخش زنده بازی‌های دو باشگاه پرطرفدار استقلال و پرسپولیس می‌تواند مبالغ هنگفتی باشد.
چه خواهد شد؟
در چنین شرایطی، مصوبه مجلس سازمان صداوسیما مکلف به پرداخت خشی از درآمد‌های تبلیغاتی و حق پخش به باشگاه‌ها می‌کند. اما میزان و فرمول توزیع این پرداخت‌ها باید تحت قرارداد یا آیین‌نامه‌ای مشخص شود. هرچند که مصوبه مجلس در صورت تایید شورای نگهبان تبدیل به قانون می‌شود و ضمانت اجرایی دارد، اما حذف تبصره‌ای که خبرساز شد به‌معنای پایان فوری انحصار صداوسیما نیست. سرنوشت نهایی این تغییرات وابسته به نظارت مجلس بر حسن اجرای قانون، آیین‌نامه‌ها و سازوکار‌های اجرایی است.