«بازنشسته‌ها» جایگزین «بازنشسته‌ها» در بنیاد مسکن!/ ضرورت تبدیل نهاد سازنده مسکن به معمار توسعه روستاها

اقتصاد آنلاین - اکبر محمودی: شورای مرکزی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در جلسه هفتم مهر ماه جاری «منوچهر خواجه دلویی» بازنشسته را به عنوان رئیس جدید بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به جای غلامرضا صالحی که او هم بازنشسته است تعیین کرد. 

حجت الاسلام والمسلمین حسین روحانی نژاد نماینده ولی فقیه و رئیس شورای مرکزی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با قدردانی از خدمات «غلامرضا صالحی» در طول دوره ریاست بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اظهار کرد: این تغییرات در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی طبق روال طبیعی صورت می‌گیرد و همکاران خبره، جهادی و انقلابی حاضر در این نهاد انقلابی در شرایط مناسب، برای پیشبرد بهتر اهداف بنیاد تعیین و جایگزین می‌شوند.

اگر چه عنوان می‌شود که سیاستگذاری و تصمیم گیری کلان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی را شورای مرکزی هدایت و راهبری می‌کند و رئیس بنیاد مسکن تصمیمات شورای مذکور را اجرایی می‌نماید، اما به نظر می‌رسد تغییراتی که همان رویه را در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در پیش می‌گیرد و تفکر و ایده‌های جدید در آن اجرایی و عملیاتی نشود مشکلات روستا‌ها نه تنها کاهش پیدا نخواهد کرد بلکه بیشتر هم خواهد شد.

می‌بایست سیاست‌هایی به کار گرفته شود مهاجرت معکوس آغاز شود

یکی از مشکلاتی که این روز‌ها روستا‌ها با آن درگیر هستند اقتصاد روستا‌ها و مهاجرت از روستا به شهر‌ها است. کارشناسان و سیاستگذاران بر این اعتقاد هستند که می‌بایست سیاست‌هایی به کار گرفته شود مهاجرت معکوس آغاز شود. چرا که بازگرداندن جمعیت به روستا، بازآفرینی اقتصاد محلی و ایجاد جاذبه برای سکونت و تولید را به همراه خواهد داشت.

اما نکته مهمی که این روز‌ها بنیاد مسکن به شدت درگیر آن است و تکالیف قانونی بر عهده این نهاد گمارده شده است احداث مساکن روستایی و اتفاقا ساخت مسکن در شهر‌های زیر ۲۵ هزار نفر است.

چرا در بنیاد مسکن از نیرو‌های جوان در راس آن استفاده نمی‌شود

اگر چه تغییرات در راس هر نهاد و دستگاهی موضوعی طبیعی است، اما سوال این است که چرا در بنیاد مسکن از نیرو‌های جوان در راس آن استفاده نمی‌شود. چرا باید به همان مدیران امتحان پس داده و محتاط تکیه شود.

بیش از ۳۸ هزار روستا در کشور داریم

آمار‌های ضد و نقیض در خصوص تعداد روستا‌ها و جمعیت روستا‌ها وجود دارد، اما طبق آماری که جمالی نژاد معاون عمران و توسعه شهری وزارت کشور در سال ۱۳۹۸ ارائه کرد بیش از ۳۸ هزار روستا در کشور داریم و در صورتی که متقاضیان با مهاجرت معکوس قصد بازگشت از شهر به روستا‌ها را دارند بنیاد مسکن یک قطعه زمین همراه با وام ۵۵۰ میلیون تومانی به متقاضیان پرداخت می‌کند.

اگر چه این اقدام نمی‌تواند زمینه و انگیزه مهاجرت معکوس را در پی داشته باشد، اما شاید تا حدودی بتواند موثر و مفید واقع شود. اما آنچه که مهم است این است که برای خالی از سکنه نشدن روستاها، سیاستی دقیق و ادامه دار به لحاظ تشویق ساکنان روستا‌ها برای ماندن در روستا‌ها نیاز است تا عملیاتی و اجرایی شود.

بنیاد مسکن درگیر ساخت مسکن به جای «معمار توسعه روستاها»

سیاستی که به نظر می‌رسد بنیاد مسکن انقلاب اسلامی را درگیر ساخت مسکن و چالش با بانک‌ها بر سر پرداخت وام به جای «معمار توسعه روستاها» کرده است.

یکی از نشانه‌های چالش میان بنیاد مسکن و بانک‌ها بر سر تکلیف ساخت مسکن ملی در شهر‌های زیر ۲۵ هزار نفر بر عهده بنیاد مسکن است. موضوعی که باعث می‌شد این نهاد تا حدودی زیادی انرژی خود را به جای صرف در روستا‌ها در این شهر‌ها کند.

غلامرضا صالحی رئیس سابق بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که در مرداد ۱۴۰۲ جایگزین اکبر نیکزاد شده بود، اواخر شهریور ماه امسال در گفت‌و‌گو با اقتصاد آنلاین در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه بنیاد مسکن در ساخت واحد‌های مسکن ملی نیز ورود کرده است آیا پرداخت تسهیلات بانکی از سوی بانک‌ها برای واحد‌های مسکن ملی با کُندی صورت می‌گیرد؟ گفت: پرداخت وام ۶۰۰ میلیون تومانی مسکن ملی در شهر‌های زیر ۲۵ هزار نفر که مسئولیت آن بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است با کُندی مواجه است.

او ادامه داد: به هر حال تمامی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات ۶۰۰ میلیون تومانی مسکن ملی اجماع ندارند. برخی بانک‌ها هستند که در پرداخت تسهیلات کُند عمل می‌کنند و همانطور که گفتم اجماعی در این خصوص ندارند.

طبق آمار‌های تایید نشده برخی از روستا‌ها در کشور در حالی تعداد ساکنان آن به شدت کاهش یافته و حتی خالی از سکنه شده است که اتفاقا دارای زیرساخت‌هایی مثل آب، برق و گاز هستند. این مساله نشان می‌دهد که علیرغم سرمایه گذاری‌های کلان، اما در غیاب سیاستگذاری درست، سرمایه‌ها به هدر رفته و روستا‌ها یا خالی از سکنه شده‌اند و یا با جمعیت بسیار اندک مواجه شده‌اند.

سوال اساسی این است که آیا بهتر نیست به جای تحمیل تکالیف جدید بر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مثل ساخت مسکن ملی در شهرای زیر ۲۵ هزار نفر، موضوع مهم و اساسی روستا‌ها مورد توجه بیشتری قرار بگیرد و سیاست‌های به روز برای رشد و توسعه روستا‌ها برای آغاز مهاجرت معکوس اجرایی و عملیاتی شود.

حتی اظهارات منوچهر خواجه دلویی رئیس جدید بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در گفتگو با اقتصاد آنلاین نیز نشان داد اولویت او نیز تنها به موضوع ساخت مسکن تاکید دارد و قرار نیست بر مهاجرت معکوس و در نهایت تشویق ساکنان برای سکونت و تولید اقدام یا برنامه ای در پیش بگیرد. 

اما پرسش اینجاست که آیا ماموریت بزرگی مثل مهاجرت معکوس و بازگرداندن جمعیت به روستا‌ها و حفظ جمعیت ساکن در روستا‌ها نیازمند یک مدیر جوان و نوآور با سیاست قوی و مدون برای بازآفرینی اقتصاد محلی و ایجاد جاذبه برای تولید است.

مهم‌ترین نکته این است که بنیاد مسکن باید از صرف یک نهاد و دستگاه سازنده خانه خارج و به یک معمار توسعه روستا تبدیل شود. امتحانی که به نظر می‌رسد با مدیران بازنشسته سخت به نتیجه خواهد رسید.