ترامپ، کوشنر و ویتکاف را برای توافق به خاورمیانه می‌فرستد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، «استیو ویتکاف» و «جرد کوشنر» را برای نهایی‌سازی توافق آزادی گروگان‌ها میان حماس و اسرائیل به مصر اعزام می‌کند. این مأموریت در پی پذیرش مشروط طرح ۲۰بندی ترامپ از سوی دو طرف انجام می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین و به نقل از وال استریت ژورنال، به گفته مقام‌های آمریکایی و عرب، رئیس‌جمهور آمریکا در روز‌های آینده فرستادگان خود، استیو ویتکاف و جرد کوشنر را به مصر می‌فرستد تا در تکمیل توافق آزادی گروگان‌ها میان حماس و اسرائیل کمک کنند؛ توافقی که دو طرف در عین حمایت از طرح ۲۰بندی ترامپ برای پایان جنگ، ملاحظاتی نسبت به آن مطرح کرده‌اند که نیاز به رفع اختلاف دارد.
اعزام این هیئت بلندپایه، نشانه جدیت ترامپ در دستیابی به توافق نهایی است، هرچند نگرانی‌های قابل توجهی درباره مفاد آن در میان همه طرف‌ها وجود دارد. کوشنر، داماد ترامپ، که در دوره نخست ریاست‌جمهوری او نقش مهمی در عادی‌سازی روابط چند کشور عربی با اسرائیل ایفا کرده بود، از طراحان اصلی این برنامه جدید است و اکنون مأموریت دارد اختلاف‌ها را برطرف و روند اجرای توافق را تسریع کند.
جزئیات طرح ترامپ برای پایان جنگ
ترامپ روز شنبه در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «پس از مذاکرات، اسرائیل با خط عقب‌نشینی اولیه موافقت کرده است؛ طرحی که آن را به حماس نشان داده و به اشتراک گذاشته‌ایم. هنگامی که حماس تأیید کند، آتش‌بس فوراً برقرار خواهد شد، مبادله گروگان‌ها و زندانیان آغاز می‌شود و شرایط برای مرحله بعدی عقب‌نشینی فراهم خواهد شد؛ مرحله‌ای که ما را به پایان این فاجعه ۳۰۰۰ ساله نزدیک می‌کند.»
ترامپ در پستی دیگر در همان روز تأکید کرد مسئولیت پیشبرد روند صلح بر دوش حماس است. او نوشت: «حماس باید سریع عمل کند، وگرنه همه توافق‌ها لغو خواهد شد. من هیچ‌گونه تأخیر یا تعلل را که بسیاری انتظارش را دارند تحمل نخواهم کرد، و نیز هیچ نتیجه‌ای را که در آن غزه دوباره تهدیدی باشد، نمی‌پذیرم.»
اختلافات حماس و اسرائیل بر سر مفاد توافق
هرچند اسرائیل و حماس هر دو اعلام کرده‌اند که توافق آزادی گروگان‌ها را پذیرفته‌اند، اما هر یک به‌طور ضمنی از وجود اختلاف‌های مهم سخن گفته‌اند.
موافقت حماس با آزادی همه گروگان‌های اسرائیلی مشروط به تعیین جدول زمانی مشخص برای خروج نیرو‌های اسرائیلی، تضمین پایان کامل جنگ و رد هرگونه شرطی درباره خلع سلاح این جنبش بوده است.
موضع نتانیاهو و آماده‌سازی برای اجرای توافق
در مقابل، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفته است اسرائیل برای اجرای توافق آزادی گروگان‌ها آماده می‌شود، اما پایان جنگ تنها بر اساس شرایط اسرائیل و ترامپ صورت خواهد گرفت.
نتانیاهو روز شنبه اظهار کرد: «امیدوارم ان‌شاءالله در روز‌های آینده، حتی در ایام عید سوکوت، بتوانیم بازگشت همه گروگان‌های خود، چه زنده و چه جان‌باخته، را در یک انتقال واحد اعلام کنیم، در حالی که نیرو‌های ارتش اسرائیل همچنان در عمق نوار غزه حضور دارند.» عید سوکوت یکی از اعیاد مذهبی یهودیان است که هفته آینده آغاز می‌شود.
اعزام هیئت اسرائیلی برای گفت‌و‌گو‌ها
یک منبع مطلع گفت، هیئتی از اسرائیل نیز در روز‌های آینده برای گفت‌و‌گو به قاهره اعزام می‌شود و انتظار می‌رود «ران درمر» از نزدیکان نتانیاهو، رئیس سازمان امنیت داخلی شین‌بت و شماری از مقام‌های ارشد در آن حضور داشته باشند.
ابهام‌های میدانی و ملاحظات مطرح‌شده از سوی طرفین درگیر نشان می‌دهد تکمیل و اجرای طرح ۲۰بندی ترامپ همچنان شکننده و دشوار است. با این حال، ترامپ واکنش حماس را به منزله پذیرش طرح خود تلقی کرد و گفت که باید امنیت لازم برای اجرای مبادله گروگان‌ها در میدان جنگ برقرار شود.
نقش ویتکاف و پیشینه میانجی‌گری‌های او
ترامپ در سخنرانی خود در کاخ سفید گفت: «باید آخرین جزئیات را به‌طور قطعی نهایی کنیم. مشتاقم شاهد بازگشت گروگان‌ها به خانه‌هایشان باشم.»
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، نقش محوری در تنظیم پیشنهاد‌های آتش‌بس میان اسرائیل و حماس داشته است. او که پیش‌تر سرمایه‌گذار حوزه املاک بوده، اکنون علاوه بر مأموریت خاورمیانه، در مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین نیز نقشی میانجی‌گرانه دارد.
تجربه توافق قبلی میان حماس و اسرائیل
در ژانویه گذشته، توافقی میان اسرائیل و حماس که بخشی از آن با میانجی‌گری ویتکاف انجام شد، آرامش موقتی را به نوار غزه بازگرداند و طی آن ۳۳ گروگان، چه زنده و چه کشته، در ازای آزادی صد‌ها فلسطینی از زندان‌های اسرائیل مبادله شدند. اما در ماه مارس، اسرائیل بار دیگر حملات خود به غزه را از سر گرفت و اعلام کرد مذاکرات برای تمدید آتش‌بس شکست خورده است.
از آن زمان تاکنون، جنگ بدون دستیابی به توافق جدید ادامه یافته است. بنا بر گزارش‌ها، ۴۸ گروگان همچنان در داخل غزه باقی مانده‌اند که اسرائیل گمان می‌کند حدود ۲۰ نفر از آنها زنده‌اند و برخی در شهر غزه نگهداری می‌شوند.
طرح صلح ترامپ و سازوکار اداره موقت غزه
اگر طرح صلح ترامپ مطابق برنامه‌ای که روز دوشنبه اعلام شد اجرا شود، او ریاست «شورای صلح» را بر عهده خواهد داشت؛ نهادی که وظیفه نظارت بر اداره موقت غزه را بر دوش دارد. طبق این طرح، کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه سرازیر می‌شود و نیروی ثبات‌ساز به رهبری کشور‌های عرب برای حفظ نظم وارد منطقه خواهد شد.
در ادامه، نیرو‌های اسرائیلی به‌تدریج از میدان نبرد عقب‌نشینی می‌کنند، اما یک منطقه حائل امنیتی در اطراف غزه حفظ خواهد شد. در مقابل، حماس باید سلاح‌های خود را زمین بگذارد و از نقش رهبری در اداره غزه صرف‌نظر کند.
کاهش عملیات نظامی اسرائیل و وضعیت انسانی غزه
ساعاتی پس از درخواست ترامپ برای توقف بمباران، ارتش اسرائیل از کاهش عملیات تهاجمی خود در غزه خبر داد. یک مقام اسرائیلی گفت: «توقف فعالیت‌های تهاجمی ارتش در نوار غزه به حماس فرصت می‌دهد تا برای آزادی گروگان‌ها آماده شود. این اقدام به‌منزله آتش‌بس رسمی نیست.»
با این حال، نیرو‌های ارتش اسرائیل بامداد شنبه همچنان شهر غزه را محاصره کرده بودند و عملیات گسترده‌ای برای تخلیه غیرنظامیان ادامه داشت.
تلفات و واکنش‌ها در غزه
منابع محلی و امدادگران در غزه روز شنبه از وقوع چندین انفجار خبر دادند. تصاویری که شبکه الجزیره پخش کرد، انتقال مجروحان فلسطینی را با برانکارد به آمبولانس‌ها نشان می‌داد.
سخنگوی ارتش اسرائیل صبح شنبه به فلسطینی‌ها هشدار داد که منطقه اطراف شهر غزه همچنان منطقه نبردی خطرناک است و ماندن در آن می‌تواند جانشان را به خطر اندازد. او از بیان ادامه یا توقف حملات خودداری کرد، اما گفت نیرو‌های اسرائیلی باید در حالت آماده‌باش کامل بمانند.
بحران انسانی و فشار میانجی‌ها بر حماس
به گفته مقامات بهداشت محلی، در جریان این جنگ بیش از ۶۷ هزار نفر کشته شده‌اند و تنها در شبانه‌روز گذشته ده‌ها نفر جان باخته‌اند، هرچند مشخص نیست چه تعداد از آنان غیرنظامی بوده‌اند. صد‌ها هزار نفر بار‌ها آواره شده‌اند و بسیاری با کمبود شدید غذا روبه‌رو هستند؛ بخش‌های گسترده‌ای از غزه نیز به تلی از ویرانه تبدیل شده است.
حنی رمضان، پدری دو فرزند که در منطقه النصیرات غزه زندگی می‌کند، گفت: «طرح ترامپ حداقل باعث توقف جنگ می‌شود. ما به جایی رسیده‌ایم که فقط یک راه‌حل می‌خواهیم تا هدف قرار نگیریم. ما فقط می‌خواهیم بخوریم، بنوشیم و زنده بمانیم.»
آخرین هشدار‌ها به حماس
به گفته میانجی‌ها، طی هفته گذشته قطر، مصر و ترکیه که از نزدیک‌ترین کشور‌های متحد حماس محسوب می‌شوند، به رهبران این گروه هشدار داده‌اند که این آخرین فرصت آنها برای پایان دادن به جنگ غزه است؛