حذف چهار صفر از پول ملی؛ گامی نمادین یا اصلاحی واقعی؟

به گزارش اقتصادآنلاین، حذف چهار صفر از پول ملی، در ظاهر اقدامی فنی و اصلاحی در نظام پولی کشور است، اما در واقع معنایی فراتر از یک تغییر واحد پول دارد. این تصمیم اگر بدون کنترل تورم و بازسازی واقعی نظام بانکی اجرا شود، نه‌تنها دستاوردی برای اقتصاد کشور به همراه نخواهد داشت، بلکه می‌تواند بر شدت تورم موجود بیفزاید و بار تازه‌ای بر دوش مردم بگذارد؛ مردمی که همین حالا نیز زیر فشار گرانی، کاهش قدرت خرید و بی‌ثباتی اقتصادی، تاب و توان چندانی ندارند.

در حالی که تورم بالای ۵۰ درصدی همچنان نفس اقتصاد ایران را بریده و ارزش پول ملی روز به روز کاهش می‌یابد، بانک مرکزی به جای تمرکز بر اصلاح ساختار بانکی و کنترل نقدینگی، به سراغ حذف چهار صفر رفته است. چنین اقدامی در شرایط فعلی، نه‌تنها دردی از اقتصاد درمان نمی‌کند، بلکه با ایجاد شوک در محاسبات مالی و روزمره مردم، زندگی عادی آنان را دشوارتر می‌سازد. بسیاری از مردم در تراکنش‌های روزانه، از خرید نان و کرایه تاکسی گرفته تا محاسبه حقوق و اجاره‌خانه، با سردرگمی و اشتباه مواجه خواهند شد.

از سوی دیگر، اجرای این طرح هزینه‌های سنگینی را به کشور تحمیل می‌کند. تغییر واحد پول، به معنای بازنویسی و نوسازی تمام سیستم‌های مالی، بانکی، حسابداری و حتی نرم‌افزار‌های پرداخت است. این فرایند نه‌تنها پرهزینه است، بلکه در شرایط کنونی هیچ بازده اقتصادی ملموسی ندارد. به بیان دیگر، حذف چهار صفر تنها ظاهر پول را زیباتر می‌کند، اما واقعیت تلخ کاهش ارزش آن را پنهان نخواهد کرد.

برای آنکه چنین طرحی به نتیجه برسد، نخست باید اقتصاد کشور از بی‌ثباتی رها شود و تورم مهار گردد. دولت و بانک مرکزی باید پیش از هر اقدام نمادینی، اصلاحات اساسی در نظام بانکی، سیاست‌های ارزی و کنترل نقدینگی انجام دهند. در غیر این صورت، حذف صفر‌ها همانند رنگ‌زدن بر دیواری فرسوده است که هر لحظه احتمال فروریختن آن وجود دارد.

تجربه کشور‌های دیگر نشان می‌دهد که حذف صفر از پول ملی تنها زمانی اثرگذار است که اقتصاد در مسیر ثبات قرار گرفته و تورم مهار شده باشد. در غیر این صورت، صفر‌های حذف‌شده خیلی زود بازمی‌گردند و حتی ممکن است شمارشان از گذشته بیشتر شود. ایران امروز با مشکلاتی همچون تورم بالا، نقدینگی افسارگسیخته و نبود اعتماد عمومی به سیاست‌های پولی روبه‌روست؛ در چنین فضایی، اجرای شتاب‌زده این طرح، جز تشدید تورم و بی‌ثباتی، نتیجه‌ای نخواهد داشت.

حذف چهار صفر از پول ملی، اگر بخواهد به اقدامی مؤثر بدل شود، باید در قالب یک برنامه جامع اصلاحات اقتصادی، همراه با انضباط پولی و مالی، شفافیت بودجه‌ای و حمایت از تولید اجرا گردد. اما در شرایط فعلی، این تصمیم بیشتر شبیه یک مُسکن موقتی است که تنها ظاهر درد را می‌پوشاند و در باطن، به گسترش آن دامن می‌زند.

در نهایت، واقعیت این است که حذف صفر‌ها زمانی معنا دارد که ارزش پول ملی تثبیت شده باشد. در غیر این صورت، این اقدام نه‌تنها دستاوردی نخواهد داشت، بلکه مانند افزودن زخمی تازه بر پیکر نحیف اقتصاد ایران و معیشت مردم است.