خبر بزرگ ارزی از دُبی/ قیمت دلار به زودی ۱۰۰ هزارتومان می‌شود!
بانک مرکزی همزمان با گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال افت قیمت دلار در بازار غیررسمی تصمیم گرفته در بازار غیررسمی تهران و امارات مداخله کند.
به گزارش اقتصادآنلاین، بازار ارز در هفته نخست پاییز، بار دیگر وارد فاز التهابی شد. نرخ دلار آزاد که در پایان تابستان در محدوده ۱۰۴ هزار تومان قرار داشت، طی ده روز نخست مهرماه با جهشی ۱۳ هزار تومانی به ۱۱۷ هزار تومان رسید. این افزایش معادل ۱۲.۵ درصد، موج تازه‌ای از انتظارات تورمی را در سایر بازارها از جمله طلا، خودرو و مسکن ایجاد کرد.
ورود سنگین بانک مرکزی به بازار ارز
در پی تشدید نوسانات ارزی، «محمدرضا فرزین» رئیس کل بانک مرکزی از برنامه این نهاد برای ورود سنگین به بازار ارز خبر داده است. نخستین واکنش بانک مرکزی، تمرکز بر توسعه «تالار دوم» مرکز مبادله ارز و طلا بوده است؛ بازاری که بنا بر گفته فعالان، نرخ آن در محدوده ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان در نوسان است و به نرخ آزاد شباهت بیشتری دارد.
فرزین اعلام کرده است که نرخ مبادله در روزهای اخیر حدود ۹۲ هزار تومان بوده و در آینده نزدیک بخشی از کالاهای فلزی و صنایع وابسته به پتروشیمی نیز می‌توانند ارز صادراتی خود را در این تالار عرضه کنند. به گفته او، «نرخ‌هایی که در برخی کانال‌ها منتشر می‌شود نرخ‌های ترس است و مبنای واقعی ندارد.»
هدف از ایجاد تالار دوم؛ کاهش فشار بر بازار آزاد
به باور تیم ارزی بانک مرکزی، ایجاد تالار دوم می‌تواند در کنار بازار اول (ارز توافقی)، بستر بازگشت ارزهای صادراتی و تأمین نیاز واردکنندگان را فراهم سازد تا بخشی از فشار تقاضا از بازار آزاد برداشته شود. همچنین بانک مرکزی اعلام کرده است که از شنبه ۱۲ مهر، میزان تخصیص ارز برای واردات، به‌ویژه واردات خرد، افزایش خواهد یافت و واردکنندگان می‌توانند علاوه بر حواله، از اسکناس نیز استفاده کنند.
بانک مرکزی در بازارهای غیررسمی تهران و دُبی
در همین حال، شنیده‌ها حاکی از آن است که بانک مرکزی همزمان با این تصمیمات، در بازارهای غیررسمی تهران و دُبی نیز اقدام به مداخله کرده است تا از جهش‌های بیشتر نرخ جلوگیری شود. با این حال، کارشناسان نسبت به اثربخشی این اقدامات تردید دارند.
دیدگاه کارشناسان بازار ارز
یکی از کارشناسان بازار ارز در دُبی در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرده است که این مداخلات «تنها مسکّنی موقتی» است. او گفته است: «وقتی رئیس‌جمهور اعلام می‌کند که برای نیم میلیون دلار دچار محدودیت هستیم، سخت می‌توان باور کرد که بانک مرکزی توان مداخله گسترده در بازار را داشته باشد.» به باور این کارشناس، در شرایط فعلی که انتظارات تورمی و نااطمینانی‌های سیاسی بالا است، هرگونه کنترل کوتاه‌مدت نرخ ارز بدون پشتوانه ذخایر ارزی پایدار، نمی‌تواند مانع جهش‌های بعدی شود.
چالش چندنرخی بودن ارز
بانک مرکزی تأکید دارد تثبیت نرخ واردات با دلار توافقی ۷۰ هزار تومانی می‌تواند فشار تورمی را کاهش دهد. با این حال، تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که وجود چند نرخ همزمان در بازار ارز، رانت و فساد را افزایش داده و مانع شکل‌گیری ثبات پایدار شده است. در نتیجه، اختلاف میان نرخ‌های رسمی، نیمایی، توافقی و آزاد، خود عاملی برای افزایش هزینه‌ها و رشد قیمت کالاها در بازار محسوب می‌شود.
اگرچه تمرکز سیاست‌گذار بر توسعه تالار دوم می‌تواند گامی مثبت در جهت نزدیک‌سازی نرخ رسمی و آزاد باشد، اما بدون اصلاح ساختاری نظام ارزی، یکسان‌سازی نرخ‌ها و افزایش شفافیت در عرضه و تقاضا، احتمال تکرار چرخه معیوب جهش و سقوط قیمت‌ها همچنان بالاست.
بازار ارز در شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگری نیازمند سیاست ارزی منسجم، شفاف و مبتنی بر واقعیت‌های اقتصادی است. در غیر این صورت، نوسانات شدید، تورم انتظاری و کاهش اعتماد فعالان اقتصادی همچنان ادامه خواهد یافت و هدف ثبات پایدار نرخ ارز محقق نخواهد شد.