پایان فاکتورسازی‌های جعلی / طرح مالیات ستانی هوشمند کلید خورد
محمد صالح جوکار، رئیس امور داخلی کشور و نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر اجرای کامل و جامع سیستم صورت‌حساب الکترونیکی اعلام کرد که این اقدام یک گام اساسی و حیاتی در جهت مبارزه با فرار مالیاتی گسترده و افزایش شفافیت بی‌سابقه در اقتصاد کشور است.
به گزارش اقتصادآنلاین، سیستم صورت‌حساب الکترونیکی بر پایه پنجره واحد خدمات مالیاتی و تبادل اطلاعات لحظه‌ای بین مودیان و سازمان امور مالیاتی کشور استوار است. هدف اصلی این سیستم، جایگزینی کامل اسناد کاغذی سنتی با مستندات دیجیتال معتبر است که از طریق زیرساخت‌های امن و استانداردسازی شده سازمان امور مالیاتی کشور (سامانه مودیان) صادر و ثبت می‌شوند.
ساختار فنی و اعتبارسنجی
هر صورت‌حساب الکترونیکی دارای شناسه یکتای مالیاتی خواهد بود که توسط سازمان امور مالیاتی صادر می‌شود. این شناسه تضمین‌کننده اصالت سند است.
قانون و زیرساخت
بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به صدور صورت‌حساب بر مبنای استانداردها و فرمت‌های تعریف شده هستند.
فرآیند اعتبارسنجی
هنگامی که یک فروشنده فاکتور الکترونیکی صادر می‌کند، این سند ابتدا باید توسط سازمان امور مالیاتی اعتبارسنجی شود. در صورت تأیید، شناسه یکتا به آن تخصیص داده شده و بلافاصله به خریدار در صورت داشتن شناسه ملی یا کد اقتصادی ارسال می‌گردد.
تأثیرات اصلی الکترونیکی شدن صورت‌حساب‌ها: پایان فاکتورهای جعلی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مالیاتی در دهه‌های اخیر، استفاده گسترده از فاکتورهای جعلی بوده است. اجرای کامل این سیستم، ابزارهای مبارزه با این پدیده را به شدت تقویت می‌کند.
مقابله مستقیم با فاکتورهای جعلی و فرار مالیاتی به ویژه مالیات بر ارزش افزوده
جوکار به صراحت تصریح کرد که سیستم صورت‌حساب الکترونیکی، زیربنای صدور و دستکاری فاکتورهای تقلبی را از بین می‌برد.
در سیستم سنتی، امکان صدور فاکتور توسط اشخاص غیرمرتبط یا با سوءاستفاده از اطلاعات شرکت‌های ورشکسته وجود داشت.
در سیستم جدید تنها اشخاص حقیقی یا شرکت‌هایی که به صورت رسمی در سامانه مودیان ثبت‌نام کرده و تأیید صلاحیت شده‌اند، مجاز به صدور فاکتور الکترونیکی با اعتبار مالیاتی هستند.
با ثبت هر فروش، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) مرتبط با آن بلافاصله ثبت می‌شود. اگر خریدار ادعای اعتبار مالیاتی داشته باشد، باید صورت‌حساب مورد نظر در سیستم او قابل مشاهده باشد. در صورت عدم تطابق اطلاعات فروشنده و خریدار در زمان ثبت، اعتبار مالیاتی خریدار دچار مشکل خواهد شد.
سوداگری مالیاتی که مبتنی بر خرید و فروش اعتبار مالیاتی بدون معامله واقعی کالا بود، با توجه به لزوم ثبت جزئیات کالا، خدمات و تأیید سازمان مالیاتی، تقریباً غیرممکن می‌شود.
افزایش شفافیت اقتصادی و کاهش فساد ساختاری
شفافیت حاصل از الکترونیکی شدن تراکنش‌ها، نه تنها بر مالیات، بلکه بر کل ساختار اقتصاد سایه افکنده و امکان فسادهای پیچیده را دشوار می‌سازد.
ردیابی کامل چرخه اقتصادی
هر تراکنش بزرگ یا کوچک، دارای یک سند دیجیتال ردیابی‌پذیر با امضای الکترونیکی و شناسه یکتا است. این امر امکان تحلیل داده‌های کلان اقتصادی توسط سازمان مالیاتی را فراهم می‌آورد تا الگوهای غیرعادی و مشکوک به پولشویی یا فرار مالیاتی شناسایی شوند.
صرفه‌جویی در زمان و کاهش خطای انسانی و سلیقه‌ای
بوروکراسی اداری و نیاز به مراجعات فیزیکی همواره منبع اتلاف وقت و بروز خطاهای ناشی از تفسیر قوانین بوده است.
تبادل اطلاعات به صورت لحظه‌ای (Real-time) صورت می‌گیرد، که نیاز به ارسال اظهارنامه‌های دوره‌ای و مراجعات حضوری برای ارائه مستندات فیزیکی را از بین می‌برد.
استفاده از قالب‌های سیستمی استاندارد، اعمال سلیقه فردی در نحوه تنظیم فاکتور یا نحوه پذیرش مدارک توسط کارمندان مالیاتی را حذف می‌کند. صحت داده‌ها قبل از ارسال نهایی توسط سیستم چک می‌شود.
کاهش هزینه‌ها و پایداری زیست‌محیطی
تأثیرات فیزیکی و لجستیکی حذف کاغذ نیز قابل توجه است. شرکت‌ها دیگر نیازی به نگهداری آرشیوهای فیزیکی گسترده، چاپ و بایگانی هزاران برگ فاکتور در سال نخواهند داشت.
کاهش مصرف کاغذ به طور مستقیم به حفظ منابع طبیعی و کاهش ردپای کربنی ناشی از حمل و نقل و فرآوری اسناد کمک می‌کند.
تسهیل امور مودیان و شفاف‌سازی نرخ‌های مالیاتی
یکی از انتقادات دیرینه مودیان، پیچیدگی و عدم شفافیت در مورد نرخ‌های مالیاتی اعمالی، به ویژه مالیات بر ارزش افزوده بوده است.
با الزام ثبت نرخ‌های مالیاتی به صورت سیستمی در فاکتور، مودیان به ویژه خریداران می‌توانند از ابتدای سال و پیش از وقوع معامله، نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالاها یا خدمات مورد نظر خود را به صورت سیستمی استعلام و از انطباق نرخ اعمال شده با نرخ قانونی اطمینان حاصل کنند.
جوکار اشاره کرد که این سیستم برای مدیریت بهتر معاملات پیچیده، به ویژه معاملات اقساطی، ابزارهای جدیدی فراهم می‌آورد. با لزوم ثبت دقیق چک‌ها، اسناد وصولی و زمان‌بندی بازپرداخت در سامانه، مدیریت مالیاتی این نوع معاملات بسیار دقیق‌تر خواهد شد. این امر از بروز مشکلاتی مانند ثبت درآمد در زمان فروش نهایی در حالی که وصولی هنوز انجام نشده، جلوگیری می‌کند.