فرشچیان و میراث عشق در رنگ، گزارش اختصاصی از آیین «همای نگارگری ایران»

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از توسعه فرهنگ، این رویداد با حضور سیدرضا صالحی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سیدصادق پژمان مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، مجید شریف‌زاده دبیر رویداد، محمد حسین حجازی مدیرعامل توسعه اراضی عباس آباد و جمعی از استادان برجسته نگارگری، چون محمدعلی رجبی، اردشیر تاکستانی و منصور تام‌سن، جلوه‌ای از پیوند سنت و معاصریت را در دل هنر ایرانی زنده کرد.

سیدرضا صالحی امیری، در حاشیه بازدید از آثار گفت که چنین رویداد‌هایی نه‌تنها پاسداشت نام بزرگان هنر ایران، بلکه فرصتی برای بازتعریف نقش فرهنگ در ساخت هویت ملی است.

فرشچیان معمار فرهنگ ایران‌زمین است

در بخش رسمی آیین، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بر جایگاه استاد فرشچیان در تاریخ هنر ایران تأکید کرد و گفت: «ایران تا ایران است، فرشچیان هست. او سرمایه ماندگار ایران‌زمین است و نامش با هویت و فرهنگ این سرزمین گره خورده است.» وزیر در سخنانی که با تحسین حاضران همراه شد، افزود: «استاد فرشچیان فقط نگارگر نبود، بلکه معمار فرهنگ و سازنده هویت بود. آثار او تنها نقش و رنگ نیستند، بلکه روح دارند؛ روحی که انسان را به تأمل، حرکت و عشق به زیبایی فرا می‌خواند».

صالحی با اشاره به ضرورت پاسداری از میراث فرهنگی هنرمندان گفت: «ما باید امانت‌دار آثار و اندیشه‌هایی باشیم که پایه‌های فرهنگ ایران را ساخته‌اند. فرشچیان نه فقط هنرمند، که انسان‌ساز بود. شاگردان او حامل مکتبی هستند که بر پایه ایمان، خلاقیت و زیبایی شکل گرفته است».

او در بخش دیگری از سخنانش، فرشچیان را پیام‌آور صلح و پرچمدار قدرت نرم ایران‌زمین خواند و گفت: «در آثارش، انسانیت، هویت و صلح جاری است. او هنر ایرانی را به جهانیان معرفی کرد و به ایران فرهنگی حیثیت و شکوه بخشید».

بازآفرینی برند فرهنگی ایران ضرورت امروز است

پس از سخنان وزیر، سیدصادق پژمان، مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، با تأکید بر لزوم توجه دوباره به هنر‌های سنتی گفت: «مظلومیتی جدی بر حوزه هنر‌های سنتی کشور سایه افکنده است. هنری که روزگاری مزیت فرهنگی وهنری ایران بوده امروز نیازمند حمایت، بازتولید و روایت تازه برای نسل جدید است».

پژمان با اشاره به اینکه مؤسسه متبوعش زیرمجموعه وزارت ارشاد و متولی حمایت از زیست بوم فرهنگ و هنر کشور است، افزود: «یکی از مشکلات اساسی ما در سطح ملی، نبود یک برند فرهنگی و مدیریت تصویر منسجم از ایران در جهان است. کشور‌هایی بدون پشتوانه تاریخ و تمدن توانسته‌انددر دنیا تصویر خود را بازآفرینی و باز طراحی کنند، اما ما با تمدنی چند هزار ساله هنوز نتوانسته‌ایم فرهنگ و هنر ایرانی را در قالبی تازه و قابل درک برای مخاطب داخلی و جهانیان روایت کنیم و برند سازی ملی انجام بدهیم».

او با بیان اینکه قدرت نرم ایران درفرهنگ ایرانی اسلامی، هنر، تاریخ، و خرد نهفته است، گفت: «نگارگری، خوشنویسی، کاشی‌کاری، فرش و معماری هرکدام سرمایه فرهنگی ایران‌زمین‌اند و باید از این ظرفیت برای تقویت هویت ملی و جایگاه جهانی کشور بهره برد.» پژمان در پایان تأکید کرد که مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در دوره جدید فعالیت خود حمایت از هنرمندان سنتی را بصورت ویزه دنبال خواهد کرد و برای بازگرداندن شکوه این حوزه جایگاه شایسته آن در ایران و جهان تلاش خواهد کرد.

تقدیر از سه هنرمند برجسته نگارگری

در ادامه مراسم، با حضور وزیر گردشگری و مدیرعامل مؤسسه، از سه هنرمند برجسته نگارگری ایران، استادان محمدعلی رجبی، اردشیر تاکستانی و منصور تام‌سن، تقدیر به عمل آمد. در این بخش، فضای تالار با صدای تشویق ممتد حضار پر شد و سه استاد با چهره‌هایی آرام و لبخندی فروتنانه، لوح یادبود خود را از دستان وزیر دریافت کردند.

رجبی در سخنانی کوتاه گفت: «در میان انبوه هنرمندان، فقط معدودی، چون فرشچیان هستند که به اندازه میلیون‌ها هنرمند سخن می‌گویند. او در عمل نشان داد که می‌توان درون سنت بود و در عین حال فرزند زمانه ماند. این بزرگ‌ترین درس او برای ماست».

اردشیر تاکستانی نیز با نگاهی خاطره‌انگیز از روزگار شاگردی‌اش گفت: «استاد فرشچیان نه فقط استاد نقاشی، که استاد اخلاق بود. همیشه به ما می‌گفت قبل از کار، وضو بگیرید، نماز بخوانید و با دل پاک قلم بزنید. او معلم عشق بود».

در ادامه، منصور تام‌سن از شاگردی مشترک خود و فرشچیان نزد استاد عیسی بهادری یاد کرد و افزود: «فرشچیان از همان مکتب برخاست و با هنر خود، چراغ نگارگری ایران را روشن نگه داشت. من هم سعی کردم در دوران سخت بعد از انقلاب، این چراغ را خاموش نکنم. هنر ایرانی باید بماند؛ چون هویت ما در خطوط و رنگ‌های آن تنیده است».

نگارگری، هنر عشق و ایمان است

در بخش میانی برنامه، مجید شریف‌زاده، دبیر نمایشگاه و پژوهشگر هنر ایرانی، با بیانی شاعرانه و عرفانی از جوهر نگارگری سخن گفت. او در ابتدای سخنرانی خود با خواندن چند بیت عارفانه فضا را رنگی از معنا بخشید و گفت: «امروز در پرده‌ای از نقش و رنگ گرد آمده‌ایم تا از هنری سخن بگوییم که جوهر آن عشق است؛ عشقی ازلی که از زمین برمی‌خیزد و در آسمان معنا می‌یابدم».

او ادامه داد: «نگارگر فرزند عاشق آفرینش است؛ هرگاه در فراغ عشق قرار گیرد، قلم در دست می‌گیرد و آنچه در دل دارد بر صفحه سفید جاری می‌سازد. رنگ‌ها در این جهان سخن می‌گویند و خطوط سرود خاموشی‌اند. در این سکوت است که ایمان، معنا می‌گیرد».

شریف‌زاده در بخش دیگری از سخنانش از نقش استاد و شاگرد در تداوم هنر ایرانی گفت: «در سنت ایرانی، انتقال فن تنها بخشی از ماجراست. آنچه منتقل می‌شود روح هنر است. استاد کلیددار اسرار نقش است و شاگرد سالک این راه. یاد کردن از بزرگان، یادآوری همین ریشه گرانبهاست».

او در پایان، یاد استاد محمود فرشچیان را ستود و گفت: «فرشچیان فقط نقاش نبود، او با رنگ معنا آفرید و با طرح ایمان ساخت. نمایشگاه امروز نه فقط پاسداشت نام او، بلکه ادای احترام به خود مفهوم نگارگری است؛ تلاشی برای دیدن امر نادیدنی و ترسیم قدسی در قاب رنگ و نقش».

پس از بخش سخنرانی‌ها، وزیر گردشگری به همراه هنرمندان و مدیران فرهنگی از نمایشگاه آثار نگارگری بازدید کرد. سالن نمایشگاه با نور ملایم، بوی رنگ تازه و موسیقی بی‌کلام سنتی آمیخته بود. آثار استادان گذشته در کنار آثار نسل جدید، ترکیبی از میراث و نوگرایی را به نمایش می‌گذاشت.

در پایان مراسم نیز، گروهی از هنرمندان جوان موسیقی ایرانی با اجرای زنده قطعاتی، فضا را به طنین سنت و آرامش درآوردند. صدای سه‌تار در میان نور نرم تالار و بازتاب رنگ‌ها بر دیوار، پایان‌بخش رویدادی شد که در آن، عشق و فرهنگ، سنت و معاصرت در هم تنیده بودند.

«همای نگارگری ایران» بیش از آنکه یک مراسم بزرگداشت باشد، یادآوری بود از اینکه فرهنگ ایرانی، زبانی زنده دارد؛ زبانی که با رنگ و ایمان سخن می‌گوید.