آتش‌سوزی نفتکش روسی در پی حمله پهپادی اوکراین/ تهدید جدید علیه صادرات نفت روسیه
در تازه‌ترین حملات پهپادی اوکراین به جنوب روسیه، یک نفتکش در بندر توآپس در دریای سیاه آتش گرفت و تأسیسات بارگیری نفت آسیب دید. این حملات نشانه‌ای از تشدید جنگ انرژی میان مسکو و کی‌یف در آستانه زمستان است.
به گزارش اقتصادآنلاین، در جریان حملات پهپادی سنگین اوکراین به سواحل جنوبی روسیه در بامداد یکشنبه، یک نفتکش در بندر توآپس شعله‌ور شد و تأسیسات نفتی این بندر آسیب دید. توآپس که میزبان یکی از پالایشگاه‌های کلیدی شرکت «روس‌نفت» است، نقش مهمی در صادرات فرآورده‌های نفتی روسیه دارد. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که ۷۱ پهپاد اوکراینی بر فراز دریای سیاه و منطقه کراسنودار شناسایی و سرنگون شده‌اند.
به دنبال این حملات، مقامات محلی در شهر‌های توآپس و نووراسییسک که بزرگ‌ترین پایانه بارگیری نفت در منطقه محسوب می‌شود، هشدار‌هایی درباره احتمال حملات تازه صادر کردند. قطعات پهپاد‌ها به عرشه نفتکش برخورد کرده و خدمه را وادار به تخلیه کشتی کرده‌اند. هم‌زمان، فرودگاه سوچی که به‌عنوان مهم‌ترین مرکز حمل‌ونقل هوایی جنوب روسیه شناخته می‌شود، برای مدتی پرواز‌های خود را متوقف کرد.
هدف‌گیری زیرساخت‌های انرژی روسیه
اوکراین در ماه‌های اخیر حملات خود را به زیرساخت‌های انرژی روسیه، از پالایشگاه‌ها گرفته تا خطوط لوله و پایانه‌های صادراتی، به‌طور قابل توجهی افزایش داده است. این حملات بخشی از راهبرد کی‌یف برای تضعیف منابع مالی و لجستیکی کرملین در جریان جنگ طولانی‌مدت با روسیه است. در مقابل، مسکو نیز در هفته‌های گذشته حملات هوایی گسترده‌ای علیه شبکه‌های برق و گاز اوکراین ترتیب داده تا این کشور را در آستانه زمستان با بحران انرژی مواجه کند.
طبق اطلاعات منتشرشده در وب‌سایت شرکت روس‌نفت، پایانه انتقال نفت نزدیک پالایشگاه توآپس ظرفیت جابه‌جایی حدود ۱۷ میلیون تن فرآورده نفتی در سال را دارد و عمدتاً برای صادرات نفت کوره، نفتا و گازوئیل تولیدی در پالایشگاه‌های توآپس، ساراتوف، آچینسک و سامارا استفاده می‌شود. ظرفیت پالایشگاه توآپس حدود ۲۴۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است.
تحریم‌های تازه و فشار‌های مضاعف بر روس‌نفت
در حالی‌که آتش‌سوزی در تأسیسات جنوبی روسیه ادامه داشت، شرکت روس‌نفت از اظهار نظر درباره حادثه خودداری کرد. این شرکت و غول نفتی دیگر روسیه، لوک‌اویل، ماه گذشته از سوی ایالات متحده هدف تحریم‌های جدید قرار گرفتند. این اقدام در شرایطی صورت گرفت که آخرین تلاش‌های دیپلماتیک واشنگتن برای کاهش تنش میان دو کشور بی‌نتیجه مانده است.
تحریم‌های غرب، به‌ویژه محدودیت‌های اعمال‌شده بر صادرات نفت روسیه، موجب کاهش درآمد‌های ارزی مسکو و افزایش فشار بر بخش انرژی این کشور شده است. کارشناسان معتقدند اوکراین با تشدید حملات پهپادی به تأسیسات انرژی روسیه، در پی بهره‌برداری از این فشار‌ها و کاهش توان تأمین سوخت ارتش روسیه است.
واکنش متقابل روسیه و تلفات انسانی در اوکراین
در مقابل، روسیه نیز حملات تلافی‌جویانه خود را ادامه داده است. دفتر دادستان کل اوکراین اعلام کرد که در حملات پهپادی و موشکی روسیه در شامگاه شنبه، دست‌کم شش نفر از جمله دو کودک در مناطق جنوبی و مرکزی اوکراین جان باختند. نیروی هوایی اوکراین گزارش داد که نیرو‌های روسی در این حملات از ۷۹ پهپاد و دو موشک بالستیک استفاده کرده‌اند.
در همین حال، سازمان اطلاعات نظامی اوکراین اعلام کرد که روز شنبه سه شاخه از خط لوله سوخت در منطقه مسکو هدف قرار گرفته است. این خط لوله که با نام کولتسِوو شناخته می‌شود، برای انتقال بنزین، گازوئیل و سوخت هواپیما مورد استفاده قرار می‌گیرد و به گفته مقام‌های اوکراینی، تخریب آن «ضربه‌ای جدی» به لجستیک نظامی روسیه وارد کرده است.
جنگ انرژی؛ میدان تازه نبرد کی‌یف و مسکو
با تداوم درگیری‌ها، جنگ میان روسیه و اوکراین بیش از هر زمان دیگر به جنگی بر سر انرژی بدل شده است. هدف گرفتن پالایشگاه‌ها، بنادر نفتی و خطوط لوله نشان می‌دهد که هر دو طرف در تلاش‌اند از ابزار انرژی به‌عنوان سلاحی استراتژیک در نبردی فرسایشی استفاده کنند. تحلیلگران بر این باورند که ادامه این روند می‌تواند نه‌تنها بازار جهانی نفت را متأثر سازد، بلکه امنیت انرژی اروپا را نیز به چالش بکشد.
در شرایطی که روسیه تلاش می‌کند مسیر‌های صادرات نفت خود را به بازار‌های آسیایی گسترش دهد، حملات اوکراین به بنادر دریای سیاه می‌تواند برای کرملین هزینه‌های سنگینی در پی داشته باشد. هم‌زمان، اتحادیه اروپا و ایالات متحده با تشدید تحریم‌ها و محدودسازی واردات نفت روسیه، فشار‌های مالی و لجستیکی مضاعفی بر این کشور وارد کرده‌اند؛ امری که در صورت تداوم، می‌تواند معادلات اقتصادی جنگ را تغییر دهد.