بازار کار زیر و رو شد/ افزایش نجومی دستمزد کارگران ماهر

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از گسترش نیوز، در حالی‌که بسیاری از کارمندان با سابقه هنوز با حقوقی ثابت و محدود روزگار می‌گذرانند، کارگران فنی و ماهر در پروژه‌های نفتی و ساختمانی حالا به درآمد‌هایی دست یافته‌اند که گاه چند برابر حقوق مدیران میانی است؛ واقعیتی که باور سنتی «امنیت و درآمد پایدار در کارمندی» را به چالش کشیده و تصویر تازه‌ای از برنده‌های واقعی بازار کار ایران ترسیم می‌کند.

در ذهن بسیاری از مردم، «کارمند بودن» همواره مترادف با امنیت شغلی و درآمد پایدار بوده است. اما واقعیت امروز بازار کار ایران نشان می‌دهد که کارگر تخصصی در برخی حوزه‌ها نه‌تنها امنیت نسبی دارد، بلکه درآمدی چند برابر یک کارمند با سابقه ۱۰ یا حتی ۲۰ ساله ایجاد می‌کند.

ساختار حقوقی کارمندان

کارمندان دولت و بخش خصوصی معمولاً حقوق ثابت ماهانه دریافت می‌کنند که بر اساس قانون کار یا نظام پرداخت حقوق دولتی تعیین می‌شود. این حقوق با افزایش سالانه‌ای در حدود نرخ تورم رسمی یا اندکی بیشتر همراه است. به عنوان مثال، یک کارمند با مدرک کارشناسی و ۱۰ سال سابقه در سال ۱۴۰۴، به طور میانگین بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان دریافتی دارد. حتی با مزایا و اضافه‌کاری، این رقم به‌ندرت از ۴۰ میلیون تومان فراتر می‌رود.

دستمزد چند برابری کارگران

در مقابل، کارگران متخصص در حوزه‌هایی مانند جوشکاری، آرماتوربندی، قالب‌بندی و مشاغل مرتبط با پروژه‌های نفت و گاز، درآمدی بسیار بالاتر دارند. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که یک جوشکار صنعتی در پروژه‌های نفتی و پتروشیمی می‌تواند ماهانه بین ۶۰ تا ۹۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد. حتی در پروژه‌های ساختمانی شهری، آرماتوربندان ماهر دستمزدی معادل یا بالاتر از ۷۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند.

مقایسه میانگین درآمد ماهانه (۱۴۰۴)

دلایل این اختلاف

در سال‌های اخیر بسیاری از جوانان مسیر تحصیلات دانشگاهی و مشاغل اداری را برگزیده‌اند و کمتر به سمت حرفه‌های فنی رفته‌اند. این روند موجب کمبود نیروی کار ماهر در حوزه‌های تخصصی شده است، در حالی که پروژه‌های بزرگ عمرانی، نفت و گاز همچنان به شدت به این نیرو‌ها نیاز دارند. ویژگی مهم بازار کار فنی در مقایسه با کارمندی، انعطاف‌پذیری آن است؛ کارگران متخصص می‌توانند متناسب با نوع پروژه، منطقه جغرافیایی و سطح مهارت خود دستمزد تعیین کنند. از سوی دیگر، سختی و ریسک بالای برخی مشاغل مانند جوشکاری زیر آب یا کار در ارتفاع، باعث شده است که دستمزد این فعالیت‌ها به مراتب بیشتر از مشاغل اداری باشد.

این تفاوت درآمدی پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای به همراه دارد. خانواده‌ها به تدریج درمی‌یابند که ورود به مشاغل فنی می‌تواند بازده مالی بیشتری نسبت به سال‌ها تحصیل دانشگاهی داشته باشد. همین امر موجب افزایش مهاجرت نیرو‌های متخصص به کشور‌های حوزه خلیج فارس و اروپا شده است، جایی که تقاضا برای کارگران ماهر ایرانی بسیار بالاست. در داخل کشور نیز اختلاف درآمدی میان کارگران فنی و کارمندان می‌تواند نارضایتی اجتماعی ایجاد کند و دولت را به بازنگری در نظام پرداخت حقوق وادار سازد.

با وجود تهدید جایگزینی برخی مشاغل توسط فناوری و ربات‌های صنعتی در آینده، در کوتاه‌مدت بسیاری از مهارت‌های انسانی همچنان جایگزین‌ناپذیر باقی خواهند ماند. فعالیت‌هایی مانند جوشکاری دقیق، آرماتوربندی پیچیده و برخی کار‌های ساختمانی خاص همچنان به تخصص انسانی نیاز دارند.

در مجموع، شرایط کنونی اقتصاد ایران نشان می‌دهد که کارگران متخصص در بسیاری موارد درآمدی بالاتر از کارمندان دارند. این واقعیت نه‌تنها ارزش مهارت‌های فنی را برجسته می‌کند، بلکه هشداری جدی برای نظام آموزشی و سیاست‌گذاری بازار کار است؛ چرا که در صورت بی‌توجهی به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، شکاف درآمدی و بی‌تعادلی در بازار کار بیش از پیش افزایش خواهد یافت.