زمان آغاز بارش برف و باران در هر استان کشور / سرمای شبانه منفی ۱۴ درجه در راه است
| ۲۰/آبان/۱۴۰۴ | ۱۹:۰۷
سامانه بارشی جدید در راه ایران / بارش برف و باران آبان ۱۴۰۴ در ۸ استان قطعی شد
برای هفته‌ها، آسمان ایران در یک سکوت طولانی فرو رفته بود؛ یک سکوت گرم و خشک که با حاکمیت سدی نامرئی بر فراز خاورمیانه رقم خورده بود. «سقف نامرئی» سامانه پرفشار جنب‌حاره‌ای، جلوی هرگونه ابر باران‌زا را سد کرده بود و ما را در انتظار آغاز واقعی پاییز نگه داشته بود. هوای بالاتر از نرمال و آلودگی‌های سنگین، نشانه‌های این خشکی جبری بود. اما اکنون، نقشه‌ها در حال تغییرند! بر اساس جدیدترین تحلیل‌ها، این پرفشار سرانجام در حال تضعیف است.
به گزارش اقتصادآنلاین، در روزهای اخیر، بر اساس تحلیل سازمان هواشناسی و مدل‌های جهانی، علت تأخیر در آغاز بارش‌های پاییزی در ایران، گسترش و حاکمیت سامانه پرفشار جنب‌حاره‌ای بر فراز خاورمیانه بوده است.
این پرفشار در لایه‌های میانی و فوقانی جو مانند سقف نامرئی عمل کرده و از صعود هوا و تشکیل ابرهای باران‌زا جلوگیری کرده است؛ به‌همین دلیل در اکثر مناطق کشور تا نیمه آبان، آسمان صاف و خشک بوده و دمای هوا بالاتر از میانگین فصلی ثبت شده است.
هم‌زمان، کاهش جابجایی رطوبت از مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند و پایداری نسبی الگوی جریان‌های غربی، موجب تشدید این خشکی شده و حتی منجر به افزایش آلودگی هوا در مراکز صنعتی نظیر تهران، البرز، اصفهان و خوزستان گردیده است.
تغییر الگو و تضعیف پرفشار جنب‌حاره‌ای
تحلیل مدل ECMWF مربوط به بامداد ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) نشان می‌دهد که از روز شنبه ۱۵ نوامبر (۲۴ آبان)، ساختار این پرفشار در خاورمیانه رو به تضعیف می‌رود و به‌تدریج جای خود را به یک سلول کم‌ارتفاع تراز میانی جو (Low Pressure Cell) از شمال شبه‌جزیره عربستان می‌دهد.
این سامانه باعث جابجایی توده‌های مرطوب از دریای سرخ و شمال دریای عرب به سوی عراق و غرب ایران خواهد شد. همان پدیده‌ای که در نقشه با عنوان “vapor advection” مشخص شده است. در محل برخورد این جریان‌های گرم و مرطوب با هوای خشک شمالی بر فراز زاگرس مرکزی، ناحیه همگرایی و صعود هوایی (encounter zone) شکل می‌گیرد که آغازگر دوره‌ای از ناپایداری‌های مؤثر است.
چشم‌انداز بارش باران و برف / با تداوم جابجایی بخار و عبور چاله کم‌ارتفاع
- از روز شنبه (۲۴ آبان) نخستین نشانه‌های ابری و رگبار باران در استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی رخ می‌دهد.
- در روزهای بعد (۲۵ تا ۲۷ آبان) دامنه بارش‌ها به لرستان، ایلام، خوزستان، همدان و تا حدودی چهارمحال و بختیاری گسترش می‌یابد.
- در مناطق جنوبی حوضه زاگرس، احتمال وقوع رگبارهای شدید و موقتی همراه با رعدوبرق و وزش باد لحظه‌ای وجود دارد.
- به دلیل پایداری کوتاه‌مدت سیستم و ناگهانی بودن بارش‌ها، ریسک آب‌گرفتگی‌های موضعی و جاری‌شدن روان‌آب در حوضه‌های شهری و کوهستانی مطرح است.
تحلیل فیزیکی سامانه بارشی جدید
در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، عبور محور چاله سبب واگرایی در بخش بالایی جو می‌شود که صعود شدید هوای مرطوب در پایین‌دست را تقویت می‌کند.
ورود رطوبت از دریای سرخ در تراز ۸۵۰–۷۰۰ هکتوپاسکال، یک ادوکشن افقی رطوبت گرم ایجاد می‌کند؛ در نتیجه، ناپایداری شرطی (Conditional Instability) تشدید شده و ابرهای کومولونیمبوس فراگیر شکل می‌گیرند. این وضعیت از نظر دینامیکی مشابه رویدادهای کلاسیک موسوم به “Red Sea Trough” است.
پیامدهای کوتاه‌مدت و زیست‌محیطی
- تا پایان هفته جاری، پایداری جوی و آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ادامه دارد، اما با نفوذ موج تازه از شنبه، کاهش تدریجی آلاینده‌ها و افزایش رطوبت سطحی رخ خواهد داد.
- دمای شبانه در غرب کشور تمایل به کاهش دارد و احتمال تشکیل مه صبحگاهی به‌ویژه در دشت‌های غربی و نواحی پایین‌دست زاگرس وجود دارد.
- در جنوب غرب، به‌ویژه خوزستان، احتمال وزش بادهای جنوبی و موقتاً گردوخاک در پیش از شروع بارش قابل توجه است.
هشدار کارشناسی درباره هواشناسی
سازوکار فعلی بیانگر یک تحول تدریجی از وضعیت خشک پاییزی به آغاز فعالیت سامانه‌های بارشی است.
هرچند بارش‌های پیشِ‌رو ممکن است به‌صورت کوتاه‌مدت و نقطه‌ای باشند، اما از نظر اقلیمی نشانه آغاز الگوی بارش‌های پاییزه در غرب ایران محسوب می‌شوند.
با توجه به شدت موضعی رگبارها، لازم است نهادهای محلی و امدادی در استان‌های غربی برای احتمال آب‌گرفتگی و سیلاب‌های ناگهانی آماده باشند.
اخبار مرتبط
ارسال نظرات