بارش برف و باران از فردا شنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۴ / آسمان کدام استان‌ها برفی می‌شود؟ + نقشه هواشناسی
نقشه‌های جهانی هواشناسی نشان می‌دهند که یک مرکز کم‌فشار بسیار عمیق و سرد با منشأ قطبی، در حال بلعیدن آسمان غرب آسیا است. مدل ECMWF، که به دقت بی‌نظیرش مشهور است، ورود یک توده هوای بسیار سردتر از میانگین به جو منطقه را قطعی کرده است. این پدیده به معنای پایان تدریجی هوای نسبتاً معتدل پاییزی و آغاز ناپایداری‌های شدید، به ویژه در غرب و شمال غرب کشور است.
به گزارش اقتصادآنلاین، ایران در آستانه ورود یک سامانه بارشی قدرتمند و سرد است که ریشه در یک فروافتادگی عمیق و غیرمعمول در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال بر فراز مدیترانه شرقی دارد. این توده هوا، موج جدی بارش‌های پاییزی را از روز شنبه آغاز کرده و مناطق وسیعی از غرب، شمال غرب و زاگرس را تحت تأثیر قرار خواهد داد. تمرکز اصلی بارش‌ها بر روی باران، رعد و برق و برف در ارتفاعات است و کاهش محسوس دما به ویژه در نیمه غربی کشور، این سامانه را از بارش‌های معمول متمایز می‌سازد. هشدار زرد برای ۱۱ استان نشان‌دهنده لزوم آمادگی کامل در برابر مخاطرات ثانویه مانند آب‌گرفتگی معابر و رواناب‌ها است.
ساختار حاکم بر جو ایران (تحلیل تراز 500 هکتوپاسکال)
تحلیل نقشه هواشناسی، وضعیت جوی حاکم بر منطقه را به وضوح ترسیم می‌کند:
قلب ناپایداری: مرکز کم ارتفاع عمیق
تصویر 500hPa یک مرکز کم ارتفاع (تراو - Trough) بسیار قوی را نشان می‌دهد که مرکز آن بر روی سوریه، لبنان و غرب عراق مستقر است. این پدیده در تراز میانی، به معنای وجود یک ستون هوای سرد و ناپایدار است که این ویژگی‌ها را به سطح زمین منتقل می‌کند:
- آنومالی سرمایی: رنگ‌های آبی و بنفش در نقشه، تأیید کننده آنومالی منفی ارتفاع ژئوپتانسیل هستند. این یعنی هوای حاکم بر منطقه، به طور محسوسی سردتر از نرمال بلندمدت است.
- جریان جت: این فروافتادگی عمیق، باعث خمیدگی شدید جریان‌های سینوپتیک (جریان جت) به سمت جنوب شده و نقش پررنگی در هدایت رطوبت و سیستم‌های ناپایدار از دریای مدیترانه به سمت رشته‌کوه‌های زاگرس و البرز دارد.
پیامد منطقه‌ای بر اساس تراز 500hPa:
- غرب و شمال غرب: به طور مستقیم در معرض جریان‌های جنوبی و سرد این تراو قرار دارند. این وضعیت ورود توده هوای سرد و رطوبتی را از سمت مدیترانه تسهیل کرده و منجر به وقوع بارش‌های سنگین‌تر می‌شود.
- مرکز و شرق: تأثیرگذاری سیستم ضعیف‌تر است، اما همچنان تحت تأثیر انتقال رطوبت از طریق جریان‌های بالایی قرار خواهند گرفت.
پیش‌بینی‌های هواشناسی هشدارهای عملیاتی / زمان‌بندی موج‌های اصلی بارش در ایران
اطلاعات دریافتی از سازمان هواشناسی، این الگوهای بزرگ مقیاس را به مخاطرات ملموس روزانه تبدیل می‌کند:
| روز | وضعیت جوی غالب | استان‌های تحت تأثیر اصلی (هشدار زرد) | نوع مخاطره کلیدی |
|---|---|---|---|
| شنبه (24 آبان) | ورود سامانه، آغاز بارش‌های پراکنده و شدید محلی | آذربایجان شرقی/غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، زنجان، لرستان، غرب اصفهان، خوزستان (ارتفاعات) و کهگیلویه و بویراحمد (ارتفاعات) | رگبار، رعد و برق، باد شدید، برف در ارتفاعات |
| یکشنبه (25 آبان) | ادامه فعالیت سامانه در مناطق ذکر شده | تکرار شرایط ناپایدار در غرب و شمال غرب | تداوم رواناب و کاهش دید |
| دوشنبه | تقویت بارش در شمال غرب و سواحل خزر | تقویت رگبار و رعد و برق در شمال غرب و سواحل خزر | بارش برف در ارتفاعات شمال غرب تقویت می‌شود. |
خاطرات و هشدارهای هواشناسی
صدور هشدار سطح زرد هواشناسی برای 11 استان، نشان از پتانسیل وقوع پدیده‌هایی است که نیاز به آمادگی عمومی دارد:
- آب‌گرفتگی و رواناب: به دلیل شدت بارش‌های ناگهانی، احتمال آب‌گرفتگی معابر شهری و جاری شدن سیلاب در مسیل‌ها و رودخانه‌های فصلی بالاست.
- کاهش دید: ترکیب رگبار، وزش باد و احتمالاً مه در ارتفاعات، منجر به کاهش دید افقی خواهد شد.
- سرمای شدید در ارتفاعات: با توجه به آنومالی منفی 500hPa، بارش برف در ارتفاعات زاگرس و البرز شدید و ماندگار خواهد بود و این امر لغزندگی جاده‌ها و احتمال سقوط سنگ را افزایش می‌دهد.
پیش بینی وضعیت هوا در روزهای آینده
گزارش دمای حداقل 8- درجه در بابارشانی (کردستان) و سراب، مستقیماً تأییدکننده نفوذ توده هوای بسیار سرد همراه با این سامانه بارشی است. این کاهش دما به ویژه در مناطق مرتفع و دامنه شمالی زاگرس، لزوم تدابیر لازم برای محافظت از محصولات کشاورزی حساس را گوشزد می‌کند.
توصیه‌های راهبردی عملیاتی
برای کاهش خسارات ناشی از این تهاجم جوی، اقدامات زیر ضروری است:
- حمل و نقل و سفر: احتیاط کامل در سفرهای بین شهری، به ویژه در محورهای کوهستانی و گردنه‌ها. از هرگونه توقف در اطراف درختان فرسوده یا مناطق در معرض ریزش سنگ خودداری شود.
- منابع آب و خاک: دستگاه‌های امدادی باید نسبت به پاک‌سازی دهانه‌ها و لایروبی کانال‌ها اقدام کنند. عشایر کوچ‌رو باید از تردد در مناطق مرتفع در زمان اوج ناپایداری پرهیز نمایند.
- کشاورزی: در مناطقی که برداشت محصولات انجام شده، انتقال به مکان‌های مسقف الزامی است. از هرگونه عملیات سم‌پاشی در زمان فعال بودن رگبارها جداً پرهیز شود.
این رویداد صرفاً یک بارش پاییزی معمول نیست؛ بلکه ناشی از یک الگوی قوی سطح میانی است که پایداری و سرمای شدیدی را در نیمه غربی کشور حاکم می‌کند. برنامه‌ریزی‌ها باید بر اساس حداکثر ظرفیت هشدارها انجام پذیرد