تلاش برای اصلاح شبکه فرسوده توزیع آب تهران یا کاهش فشار مجلس به وزیر نیرو؟/ وزارت نیرو: این مسئله فنی نیست
خالی شدن سدهای کشور و واکنش های کارشناسان حوزه آب و محیط زیست به اینکه وزارت نیرو باید از سال‌های گذشته پیش‌بینی خشکسالی را می‌کرد و نوسازی شبکه فرسوده آب پایتخت را جدی می‌گرفت. حالا وزارت نیرو در یک اقدام عجولانه، گزارشی نه چندان مناسب از اصلاح شبکه آب تهران می‌دهد. سوال این است آیا گزارش مزبور برای کاهش فشار برای استیضاح وزیر نیرو است یا اینکه تنها برای روشن شدن افکار عمومی و نشان دادن اینکه این وزارتخانه علاج واقعه را از قبل کرده بود؟
اقتصاد آنلاین؛ اکبر محمودی_ اظهارات تکان دهنده رئیس جمهور "اگر باران نبارد، آب از آذر ماه در تهران جیره بندی می‌شود و اگر باز هم نبارد باید تهران را خالی کنید". اگر فایده‌ای نداشت حداقل یک سودی داشت. این اظهارات باعث شد تا وزارت نیرو در یک اقدامی عجولانه نسبت به تهیه و انتشار گزارشی مبنی بر اینکه در ۸ ماه نخست سال، شبکه آب تهران روی ریل نوسازی قرار گرفته است.
اگر چه وزارت نیرو مدعی است که اکنون و براساس گزارش عملکرد سال‌های ۱۴۰۱ تا ۸ ماهه ۱۴۰۴، مشاهده می‌شود که شرکت آب و فاضلاب استان تهران توانسته این ضرورت حیاتی را با سرعتی فراتر از اهداف پیش‌بینی‌شده دنبال کند و بخش‌های مهمی از شبکه قدیمی را نوسازی یا اصلاح کند، اما به نظر می‌رسد این اقدامات شرکت آب و فاضلاب استان تهران و در راس آن وزارت نیرو تا حدودی دیر و حتی با کُندی بالایی همراه بوده است.
شبکه توزیع آب تهران ۱۸ هزار کیلومتر، طول دارد و سال‌های سال است که دچار مشکل است و از زمانی که طرح تثبیت قیمت‌ها در دهه ۸۰ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و اتفاقا برخی از تصویب کنندگان آن نیز این روز‌ها در قید حیات نیستند همواره با کمبود بودجه به دلیل ارزان بودن و واقعی نبودن قیمت آب مواجه است. این کمبود بودجه همواره باعث شده تا شرکت آب و فاضلاب کشور، هر میزان آبی که مشترکین فروخته است را یا صرف نگهداری خطوط کند و یا اینکه حقوق کارکنان خود را پرداخت کند.
در شهر تهران ۲۲ درصد آب شرب در خطوط لوله‌های فرسوده هدر میرود
به هر سوی شبکه آب تهران با یک شبکه فرسوده و با هدرروی و پرت آب بالایی مواجه است که اصلاح آن نیازمند یک برنامه ریزی مدون و یک بودجه بالا است. آنطور که گزارش‌ها نشان می‌دهند در همین شهر تهران ۲۲ درصد آب شرب در خطوط لوله‌های فرسوده هدر میرود.
تلفات آب برای تهران بالغ بر ۱۷۰ میلیون متر مکعب
برخی از کارشناسان حکمرانی آب، تلفات شبکه آب در کل کشور را ۱.۵ میلیارد مترمکعب و این تلفات را برای تهران بالغ بر ۱۷۰ میلیون متر مکعب می‌دانند. این آمار نشان می‌دهد که وزارت نیرو اگر گزارش واقعی از عملکرد شرکت آب و فاضلاب ارائه کرده باشد باید در ۸ ماه گذشته، از هدرروی آب قابل توجهی از شبکه فرسوده به دست آمده باشد. چرا که در گزارش وزارت نیرو هیچ اشاره‌ای به میزان آبی که از شبکه توزیع می‌توانست هدر برود، اما با اصلاح شکبه از آن جلوگیری شده است ارائه نشده است.
علیرضا مسگری، کارشناس حکمرانی آب با اشاره به اینکه تلفات آب در شبکه توزیع آب برای تهران بالغ بر ۱۷۰ میلیون متر مکعب است می‌گوید: همانطور که برای موضوع تامین آب وزارت نیرو توجه ویژه‌ای میکند باید برای بحث تلفات شبکه نیز اقدامات قابل قبولی انجام دهد. تلفات و هدرروی آب شرب در شبکه تهران که معادل ۱۷۰ میلیون متر مکعب است بالغ بر حدودا مصرف ۱.۵ ماه تهران است.
۳۴۰ میلیون مترمکعب آب در تهران وارد شبکه شده ولی به دست مردم نمی‌رسد
او با تاکید بر اینکه آمار‌ها نشان می‌دهد ۳۴۰ میلیون مترمکعب آب در تهران وارد شبکه شده ولی به دست مردم نمی‌رسد خاطر نشان کرد: باید ساز و کاری تهیه و طراحی شود که مدیریت مصرف برای مشترکان دارای منفعت باشد یعنی باید آنها نیز ذینفع باشند.
عامل هدررفت یک چهارم آب تهران، همین لوله‌ها و شبکه‌های آبرسانی هستند
برخی از کارشناسان حوزه آب نیز بر این باور هستند که باید در طول این چند دهه حداقل ۳۰ درصد از بودجه آب به نوسازی شبکه آبرسانی و لوله‌های فرسوده تهران اختصاص می‌یافت، اما امروز عامل هدررفت یک چهارم آب تهران، همین لوله‌ها و شبکه‌های آبرسانی هستند که فرسوده هستند و بایستی تعویض می‌شدند.
البته وزارت نیرو هر بار و همه ساله با اعلام استفاده از کاهنده‌ها و قطع آب مشترکان پر مصرف به تصور اینکه مصرف آب می‌تواند کاهش یابد وظیفه خود را تمام شده تلقی میکند، اما هر بار نیز مردم را مقصر مصرف بیش از حد آب جلوه داده است.
به هر سوی امروز بحران آب در تهران به اوج خود رسیده تا حدی که سدهای تهران بیشتر از ۵ درصد آب ندارد و مشخص نیست اگر بارشی نداشته باشیم جواب تامین آب ۱۰ میلیون جمعیت را چه کسی خواهد داد؟
شرکت آبفای تهران یکی از شرکت‌های زیان ده است
آمار‌های شرکت آب و فاضلاب استان تهران نشان می‌دهد که ۶۰ درصد تهرانی‌ها بر اساس نرمال و زیر خط استاندارد، ۲۰ درصد کمی بیش از نرمال، ۱۵ درصد در حد الگوی مصرف و ۵ درصد بسیار پرمصرف هستند که بیشتر این مشترکان در مناطق ۱، ۲ و ۳ تهران سکونت دارند. سرانه مصرف آب برای هر نفر ۲۵۰ لیتر است که گاهی مصرف هر نفر از ۳۰۰ لیتر هم عبور میکند و به خاطر ارزان فروشی آب، شرکت آبفای تهران یکی از شرکت‌های زیان ده است.
نکته جالب این گزارش باز هم مخاطب قرار دادن مردم با این عنوان است که فرسودگی شبکه توزیع آب شهر تهران یکی از دغدغه‌های جدی مردم در طی سال‌های گذشته است. این لحن نشان می‌دهد که وزارت نیرو همه ساله گزارش فرسودگی شبکه توزیع آب را منتشر می‌کرده و مردم نیز از این بابت نگران هستند. در حالیکه در سال‌های اخیر هیچگاه وزارت نیرو گزارشی مبنی بر اینکه حجم زیادی آب از شبکه توزیع آب هدر میرود ارائه نمی‌کرده است.
در گزارش وزارت نیرو آمده است که در حالی که فرسودگی شبکه توزیع آب شهر تهران سال‌هاست یکی از دغدغه‌های جدی مردم و عامل بخشی از هدر رفت آب شهری به شمار میرود، گزارش جدید شرکت آب و فاضلاب استان تهران نشان می‌دهد عملیات توسعه، اصلاح و بازسازی خطوط آب در پایتخت با سرعتی فراتر از برنامه‌های مصوب پیش میرود؛ اقدامی که اگرچه نقش مهمی در مهار هدر رفت دارد، اما برای عبور از بحران آب، مشارکت و صرفه‌جویی شهروندان همچنان حلقه تکمیلی این تلاش فراگیر است.
در این گزارش آمده است: براساس گزارش عملکرد سال‌های ۱۴۰۱ تا ۸ ماهه ۱۴۰۴، مشاهده می‌شود که شرکت آب و فاضلاب استان تهران توانسته این ضرورت حیاتی را با سرعتی فراتر از اهداف پیش‌بینی‌شده دنبال کند و بخش‌های مهمی از شبکه قدیمی را نوسازی یا اصلاح کند.
باید حداقل در سال تا ۴۰۰ کیلومتر بازسازی و نوسازی شبکه آب صورت بگیرد
در ۸ ماه نخست سال اصلاح ۱۳۶ کیلومتر از شبکه آب تهران و در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵۲ کیلومتر از شبکه آب شرب تهران نوسازی شد. این در حالیست که استاندارد نوسازی شبکه آب بیشتر از این اعداد است و باید حداقل در سال تا ۴۰۰ کیلومتر بازسازی و نوسازی شبکه آب صورت بگیرد.
حال امروز وزارت نیرو قصد دارد با ارائه گزارشی از عملکرد اصلاح شبکه آبرسانی تهران هم نمایندگان مجلس را مجاب به این کند که استیضاح وزیر نیرو نمی‌تواند چاره کار باشد و هم اینکه به افکار عمومی این پیام را مخابره کند که علاج واقعه را از قبل کرده بوده و اگر امروز شاهد خالی شدن سد‌ها هستیم تنها به دلیل عدم بارش است و مدیریت آب هیچ نقشی در این زمینه نداشته است.