بارورسازی ابرها نتیجه داد؟ / هجوم ابرهای بارش‌زا به ایران از این تاریخ

به گزارش اقتصادآنلاین، بر اساس نقشه‌های پیش‌بینی جهانی هواشناسی، از نیمه دوم آذر ماه ۱۴۰۴ کشور شاهد آغاز یک موج بارشی قدرتمند خواهد بود که نواحی وسیعی از غرب و جنوب‌غرب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با توجه به این پیش‌بینی، این سؤال در اذهان عمومی مطرح می‌شود که آیا این بارش‌ها نتیجه تلاش‌های اخیر در زمینه بارورسازی ابرها بوده است یا خیر؟

تحلیل داده‌های مدل ECMWF نشان می‌دهد که منطقه‌ی غرب ایران در آستانه دریافت بارش‌های تجمعی بسیار سنگین قرار دارد؛ به طوری که در مناطقی از زاگرس، میزان بارش می‌تواند تا بیش از ۱۰۰ میلی‌متر نیز برسد که این حجم از بارش، خطر سیلاب و آب‌گرفتگی‌های محلی را به شدت افزایش می‌دهد.

علم یا شبه‌علم؟ تفکیک روایت از واقعیت

همزمان با افزایش بارش‌های مورد انتظار، مقامات مسئول در حوزه آب کشور نسبت به رواج روایت‌های غیرعلمی در جامعه هشدار داده‌اند. این نگرانی‌ها به‌ویژه پس از اجرای پروژه‌های بارورسازی ابرها در مناطق مختلف کشور تشدید شده است.

محمدمهدی جوادیان‌زاده، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی، در نشست تخصصی «آب یا سراب» با تأکید بر مرزهای علم، اظهار داشت: «علم امروز امکان جابه‌جایی یا خلق سامانه‌های بارشی را تأیید نمی‌کند؛ آنچه ما انجام می‌دهیم، تشدید بارش در سامانه‌های مساعد بارشی است، نه ایجاد یک سامانه مستقل.»

وی پیچیدگی اصلی را تفکیک اثر عملیات از پدیده طبیعی دانست و بر لزوم ارزیابی توسط مراجع ثالث علمی تأکید کرد. جوادیان‌زاده همچنین اعلام کرد که عملیات بارورسازی در حال حاضر در چهار منطقه کلیدی شامل شمال‌شرق، شمال‌غرب (دریاچه ارومیه)، غرب (زاینده‌رود و کوهرنگ) و تهران، و همچنین با پهپاد در مرکزی و بوشهر اجرا می‌شود.

هشداری درباره توهم کنترل بارورسازی ابرها

در همین راستا، عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، با انتقاد از گسترش ادعاهای فاقد پشتوانه علمی در شبکه‌های اجتماعی، به شدت نسبت به باورهای نادرست عمومی هشدار داد. وی تصریح کرد: «اگر قرار باشد یک سامانه بارشی را جابه‌جا یا خلق کنیم، انرژی مورد نیاز آن در مقیاس ده‌ها بمب اتمی است. هیچ‌کس نمی‌تواند اصول بنیادین فیزیک و ترمودینامیک را نقض کند.»

بزرگ‌زاده همچنین بر این نکته تأکید کرد که در مواجهه با پدیده‌های طبیعی، «توهم کنترل» برای انسان جذاب است، اما نباید اجازه داد این توهم جایگزین علم واقعی شود.

بارش‌ها ناشی از سامانه جدید است

پاسخ صریح به سؤال اصلی گزارش این است که نمی‌توان بارش‌های پیش‌بینی شده در نیمه دوم آذر ماه را مستقیماً نتیجه‌ی عملیات بارورسازی ابرها دانست.

همانطور که متخصصان تأکید کرده‌اند، بارورسازی ابرها (در صورت موفقیت) تنها بر تقویت و تشدید بارش‌ها در سامانه‌های بارشی موجود اثر می‌گذارد. نقشه‌های هواشناسی (ECMWF) نشان‌دهنده ورود یک سامانه بارشی قوی و مستقل جدید از سمت غرب هستند که منشأ آن یک پدیده‌ی جوی بزرگ مقیاس است.

بنابراین، بارش‌های پیش رو محصول چرخه طبیعی اقلیم و ورود این سامانه قدرتمند هستند، هرچند که عملیات بارورسازی می‌تواند به بهره‌وری بیشتر از رطوبت موجود در این سامانه کمک کرده باشد.

پیش‌بینی بارش‌های آذرماه (بر اساس مدل ECMWF)