فوری/ چهره محبوب عشایر لُر و قشقایی درگذشت

به گزارش اقتصاد آنلاین ، جواد صفی‌نژاد، انسان‌شناس و جغرافی‌دان برجسته ایرانی، در سن ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. این استاد بازنشسته گروه انسان‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، با پژوهش‌های گسترده در حوزه اقوام و عشایر ایرانی، به ویژه ایلات و عشایر لر و قشقایی، شهرت جهانی یافته بود. او را «پدر مطالعات قنات» و «پدر کاریز ایران» می‌نامند و آثارش در زمینه شیوه‌های سنتی بهره‌برداری از منابع آب، تأثیر عمیقی بر دانش جغرافیایی و انسان‌شناسی کشور گذاشته است.

زندگی‌نامه و تحصیلات جواد صفی‌نژاد

جواد صفی‌نژاد در نهم شهریور ۱۳۰۸ شمسی در شهرری به دنیا آمد. نیاکان او از لر‌های بختیاری بودند. او در سال ۱۳۳۲ در رشته تاریخ و جغرافیا در دانشگاه تهران پذیرفته شد و در سال ۱۳۳۶ مدرک لیسانس خود را دریافت کرد. صفی‌نژاد با تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود، در سال ۱۳۴۵ به همکاری با نادر افشار نادری، بخش مستقل مطالعات و تحقیقات عشایری را در دانشگاه تهران پایه‌گذاری کرد. همچنین، او کاشف شیوه سنتی کشاورزی ایران به نام «بُنه» شناخته می‌شود.

دستاورد‌ها و پژوهش‌های علمی جواد صفی‌نژاد

صفی‌نژاد با همکاری پژوهشکده‌های متعدد علمی، ده‌ها طرح تحقیقاتی را هدایت کرد. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به مطالعات میدانی گسترده در میان عشایر، تحقیق درباره سبزی‌کاری شهرری، و بررسی پیشینه جغرافیایی و تاریخی شمال خراسان اشاره کرد. او برای کتاب «کاریز در ایران و شیوه‌های سنتی بهره‌گیری از آن» به عنوان برگزیده اول دهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی و همچنین برگزیده کتاب سال ایران انتخاب شد. این دستاوردها، جایگاه او را به عنوان یکی از پیشگامان پژوهش‌های میدانی در ایران تثبیت کرد.

آثار مکتوب و میراث فرهنگی جواد صفی‌نژاد

از جمله آثار برجسته جواد صفی‌نژاد می‌توان به کتاب‌هایی، چون «کتاب جهان‌نما (جغرافیای ایران و جهان)» با همکاری غلامرضا سحاب و انتشارات دنیای جغرافیای سحاب، «نظام سنتی آبیاری در نائین» از انتشارات کمیته ملی آبیاری و زه‌کشی، «مبانی جغرافیای انسانی» از انتشارات امیرکبیر، و «پیشگامان جغرافیا در قلمرو اسلام» اشاره کرد. این کتاب‌ها نه تنها دانش جغرافیایی و انسان‌شناختی را غنی ساختند، بلکه شیوه‌های سنتی زندگی ایرانیان را برای نسل‌های آینده مستند کردند.

 اطلاع‌رسانی درگذشت جواد صفی‌نژاد

علی شهیدی، استاد دانشگاه تهران، امروز سه‌شنبه دوم دی‌ماه، خبر درگذشت استاد دکتر جواد صفی‌نژاد را اعلام کرد. این ضایعه، جامعه علمی ایران را در غم فرو برد و یادآور خدمات ماندگار این پژوهشگر فرزانه شد.