درآمد آشپزان مشخص شد/ بررسی حقوق آشپزان در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴

اقتصادآنلاین، مهرین نظری: براساس داده‌های جاب‌ویژن، میانه حقوق و دستمزد درخواستی آشپزان در ایران در سال ۱۴۰۴ حدود ۲۴ میلیون تومان بوده است. در حالی که ۲۵ درصد بالای آشپزان، حقوقی حدود ۳۷ میلیون تومان را درخواست کرده‌اند، دریافتی ۱۴۰۳ آنها معمولاً از ۲۸ میلیون تومان فراتر نرفته است. این یعنی حتی در بالاترین سطوح مهارتی نیز، بازار کار حاضر به پرداخت دستمزدی متناسب با توقع و تجربه نیست.

تهران، جزیره‌ای جدا در بازار حقوق و دستمزد آشپزان

در میان تمامی داده‌ها، تفاوت معنادار حقوق و دستمزد آشپزان در تهران نسبت به دیگر شهر‌ها بسیار قابل‌توجه است. در پایتخت، میانه حقوق حدود دریافتی ۱۴۰۳، ۲۳ میلیون تومان ثبت شده؛ یعنی ۵ میلیون بیشتر از سایر استان‌ها. اما در شهر‌هایی مانند اصفهان، تبریز و شیراز، میانگین دریافتی ۱۴ تا ۲۸ میلیون تومان می‌رسد.

این اختلاف در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از آشپزان شهرستانی، به دلیل فقدان فرصت‌های رشد و دستمزد پایین، برای اشتغال به تهران مهاجرت می‌کنند. با این حال، بالا بودن هزینه‌های زندگی در پایتخت، باعث می‌شود سود این افزایش حقوق، آن‌چنان محسوس نباشد.

چرا آشپزان کمتر از ارزش واقعی‌شان حقوق می‌گیرند؟

کارشناسان منابع انسانی بر این باورند که نبود نظام استاندارد طبقه‌بندی مشاغل و ارزیابی مهارت‌ها، یکی از دلایل اصلی شکاف میان حقوق و دستمزد آشپزان است. در بسیاری از رستوران‌ها و مجموعه‌های غذایی، رقم دستمزد نه بر اساس تخصص یا تجربه، بلکه صرفاً براساس بودجه کارفرما تعیین می‌شود.

از سوی دیگر، ضعف در مهارت‌های مذاکره، نبود اتحادیه‌های قوی، و عدم آشنایی آشپزان با حقوق قانونی خود، باعث شده تا آنها نتوانند از ظرفیت واقعی خود دفاع کنند. به‌ویژه در رستوران‌های کوچک، فست‌فود‌های محلی یا آشپزخانه‌های نیمه‌صنعتی، حقوق و دستمزد آشپزان اغلب کمتر از سطح انتظار است.

حتی در برخی از استان‌ها، آشپزان با دریافتی ماهانه ۱۲ تا ۱۸ میلیون تومان مشغول به‌کارند؛ رقمی که با خط فقر شهری فاصله دارد و نشان‌دهنده وضعیت بحرانی در طبقات پایین بازار کار آشپزی است.

حقوق و دستمزد آشپزان، آینه‌ای از بی‌ثباتی بازار کار

داده‌های جاب‌ویژن، تنها یک گزارش ساده نیست؛ بلکه آینه‌ای از نارضایتی‌های تلنبارشده در میان هزاران آشپز است که روزانه با ساعات کاری بالا، فشار جسمی شدید و مسئولیت سنگین، سهم بزرگی در صنعت خدمات غذایی دارند.تا زمانی که سازوکاری دقیق، شفاف و مبتنی بر ارزش واقعی مهارت برای تعیین حقوق و دستمزد آشپزان تعریف نشود، این شکاف ادامه خواهد داشت. سیاست‌گذاری عادلانه، ایجاد رده‌بندی شغلی، و آموزش مهارت‌های چانه‌زنی، می‌تواند نخستین گام برای احقاق حقوق این قشر زحمت‌کش باشد.