«یک اتفاق ساده» جعفر پناهی نماینده سینمای فرانسه در اسکار؟

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از همشهری آنلاین، پس از تلاش‌های بی‌پایان و بازآرایی‌های پیاپی در کمیته انتخاب خود، فرانسه با فیلم «امیلیا پرز» ساخته ژاک اودیار تا آستانه کسب اولین جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی خود در بیش از سه دهه گذشته پیش رفت. اما در چرخشی غیرمنتظره که خود شایسته یک فیلم سینمایی بود، شانس‌های «امیلیا پرز» برای تصاحب تندیس اسکار، پس از رسوایی ناشی از توییت‌های توهین‌آمیز کارلا سوفیا گاسکون، از بین رفت. در نهایت، هیچ‌چیز نتوانست جلوی برزیل را برای پیروزی با فیلم خانوادگی و احساسی «من هنوز اینجا هستم» ساخته والتر سالس بگیرد.

به گزراش ورایتی، بداقبالی فرانسه در این بخش، اغلب به دلایلی از جمله وفور فیلم‌های خوب فرانسوی برای انتخاب نسبت داده شده است، که به‌نوبه خود موجب افزایش احتمال خطا در انتخاب می‌شود. به نظر می‌رسد فرانسه امسال نیز با وفور انتخاب‌ها و بحث‌های داغ در کمیته انتخاب خود روبه‌رو خواهد شد.

در حال حاضر هیچ فیلمی به‌طور رسمی برای بررسی معرفی نشده، اما محتمل‌ترین گزینه و پیشتاز احتمالی، فیلم «موج نو» ساخته ریچارد لینک‌لیتر است؛ ادای احترامی به فیلم کالت «از نفس افتاده» ساخته ژان-لوک گدار در سال ۱۹۶۰، که در جشنواره کن توسط نتفلیکس خریداری شد. پس از آن فیلم «زندگی خصوصی» ساخته ربکا زلوتوفسکی با بازی جودی فاستر که توسط شرکت سونی پیکچرز کلاسیکس خریداری شده نیز یکی دیگر از گزینه‌هاست. فیلم «یک اتفاق ساده» ساخته جعفر پناهی، برنده نخل طلایی جشنواره کن، که توسط شرکت نئون خریداری شده، نیز احتمالاً در میان گزینه‌ها قرار خواهد گرفت چراکه عمدتاً در فرانسه تولید شده است.

فیلم «موج نو» جایزه‌ای از جشنواره کن دریافت نکرد، اما با استقبال بی‌نظیری از سوی تماشاگران همراه بود، از جمله کوئنتین تارانتینو که به‌طور محسوسی تحت تأثیر آن قرار گرفته بود، و همچنین تحسین یکدست منتقدان، به‌ویژه آمریکایی‌ها. اوون گلیبرمن از مجله ورایتی آن را «ادای احترامی مسحورکننده به شور سینما» خواند. به‌همان شیوه‌ای که فیلم سیاه‌وسفید «آرتیست» ساخته میشل آزاناویسیوس، نامه عاشقانه‌ای از سینمای فرانسه به هالیوود تلقی شد و در آمریکا بازخورد گسترده‌ای داشت و پنج جایزه اسکار برد، «موج نو» نیز نامه عاشقانه یک کارگردان آمریکایی به سینمای فرانسه است.

«موج نو» ادای دینی است به دوره موج نو که اواخر دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ را شامل می‌شود و فیلم‌سازانی، چون گدار، فرانسوا تروفو، اریک رومر، کلود شابرول و آنیس واردا را در بر می‌گیرد که الهام‌بخش برخی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان آمریکایی دوران نیوهالیوود و پس از آن بوده‌اند؛ از مارتین اسکورسیزی گرفته تا برایان دی پالما و تارانتینو.

هرچند در جشنواره کن پرسش‌هایی درباره واجد شرایط بودن «موج نو» مطرح شد، اما این فیلم واجد شرایط انتخاب توسط کمیته اسکار فرانسه است چراکه بیشتر آن به زبان فرانسوی فیلم‌برداری شده است؛ قوانین آکادمی اسکار (AMPAS) تصریح می‌کند که فیلم‌های بین‌المللی باید «بیش از ۵۰ درصد دیالوگ غیرانگلیسی» داشته باشند.

ملیت آمریکایی لینک‌لیتر در این میان تأثیری ندارد، چراکه فیلم توسط تیمی هنری و تولیدی محلی پشتیبانی شده است؛ معیاری تعیین‌کننده طبق قوانین فعلی آکادمی اسکار که می‌گوید: «کنترل خلاقانه فیلم باید عمدتاً در دست شهروندان، ساکنان، یا افرادی با وضعیت پناهندگی یا پناه‌جویی در کشور ارسال‌کننده باشد.»

«موج نو» در واقع توسط لوران پتن و میشل هالبراشتات از شرکت پاریسی ARP Selection تولید شده است، در حالی که هالبراشتات و لتیسیا ماسون نیز به‌عنوان نویسندگان مشترک فیلمنامه اقتباسی اعتبار دارند، همراه با هالی جنت و وینسنت پالما جونیور. بازیگران فیلم نیز عمدتاً فرانسوی هستند به‌جز زویی دویچ که در نقش ژان سیبرگ، ستاره موج نو، ظاهر می‌شود.

تنها مانع این است که تاریخ اکران موج نو دهم اکتبر تعیین شده، که پس از مهلت سی‌ام سپتامبر برای اکران محلی طبق قوانین آکادمی است. اما شرکت ARP Selection که یک شرکت پخش‌کننده برجسته در فرانسه نیز هست، می‌تواند با جلو انداختن تاریخ اکران یا برگزاری یک اکران واجد شرایط قبل از ۳۰ سپتامبر، این مشکل را حل کند. هنوز مشخص نیست که نتفلیکس تا چه حد برای تبلیغات این فیلم هزینه و تلاش خواهد کرد، به‌ویژه پس از صرف هزینه‌های گزاف ــ و بی‌نتیجه ــ برای «امیلیا پرز»؛ همچنین اینکه آیا نتفلیکس فیلم «موج نو» را در بخش‌های اصلی همچون بهترین فیلم، کارگردانی و بازیگر زن برای زویی دویچ معرفی خواهد کرد یا نه.

اگر چنین شود، بی‌تردید طنزآمیز و برای برخی دشوار خواهد بود که یک فیلم‌ساز آمریکایی، پس از بیش از ۳۰ سال، نخستین اسکار فرانسه در بخش بهترین فیلم بین‌المللی را به ارمغان بیاورد (آخرین بار در سال ۱۹۹۳ برای فیلم «هندوچین» ساخته رژیس وارنیه بود).

فیلم جدید زلوتوفسکی، «زندگی خصوصی»، نیز در صورت جلو انداختن تاریخ اکران توسط پخش‌کننده‌اش Ad Vitam که اکنون برای ۲۶ نوامبر برنامه‌ریزی شده، می‌تواند معرفی شود. این تریلر روان‌شناختی با رگه‌هایی از طنز، داستان روان‌درمانی را روایت می‌کند که درباره خودکشی یک بیمار تحقیق می‌کند و متقاعد شده که او در واقع به قتل رسیده است. این فیلم پرستاره فرانسوی نقد‌های عمدتاً مثبتی در جشنواره کن دریافت کرد، جایی که خارج از رقابت به نمایش درآمد. گذشته از کیفیت بالای فیلم و اعتبار شرکت سونی پیکچرز کلاسیکس به‌عنوان یکی از موفق‌ترین شرکت‌های تبلیغاتی اسکار، عامل دیگری که می‌تواند به نفع زندگی خصوصی باشد، زلوتوفسکی اعتبار تثبیت‌شده‌ای در فرانسه دراد (از جمله در میان همکارانش)؛ او امسال جایزه سینمای فرانسه را دریافت کرد.

فیلم برنده نخل طلای جعفر پناهی با عنوان «یک اتفاق ساده» یکی دیگر از گزینه‌های بالقوه است، با اینکه یک فیلم ایرانی است که به زبان فارسی فیلم‌برداری شده. مشابه با فیلم سال گذشته «تمام آنچه به‌عنوان نور تصور می‌کنیم» ساخته پایال کاپادیا که توسط کمیته اسکار فرانسه در فهرست نهایی قرار گرفت چراکه در فرانسه تهیه شده بود، «یک اتفاق ساده» نیز واجد شرایط برای نمایندگی فرانسه در اسکار است، زیرا پناهی آن را با شرکت فرانسوی Les Films Pelléas و تهیه‌کنندگان مشترک در لوکزامبورگ تولید کرده است (که البته ممکن است خود لوکزامبورگ نیز آن را به عنوان نماینده رسمی‌اش انتخاب کند).

شرکت Neon مسئول کمپین تبلیغاتی «یک اتفاق ساده» خواهد بود، همراه با دیگر فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبانی که این شرکت در کن و قبل‌تر خریداری کرده، از جمله «بار احساسی ساخته «یواخیم تریر (که به احتمال زیاد نماینده نروژ خواهد بود)، «صراط» ساخته الیور لاکس (گزینه‌ای برای نمایندگی اسپانیا) و «مامور مخفی» ساخته کلبِر مندوسا فیلو (که ممکن است توسط برزیل انتخاب شود).

جشنواره فیلم ونیز نیز می‌تواند آغازی باشد برای مطرح شدن برخی فیلم‌های فرانسوی دیگر در رقابت اسکار، از جمله «لباس آلامد» ساخته آلیس وینوکور با بازی آنجلینا جولی که در هفته مد پاریس می‌گذرد. این فیلم که توسط شرکت Hanway به‌صورت بین‌المللی نمایندگی می‌شود، عمدتاً به زبان فرانسوی فیلم‌برداری شده و توسط شارل ژیلبر از CG Cinema تهیه شده است، اما گفت‌و‌گو‌های انگلیسی فراوانی در آن وجود دارد. دوخت‌ها هنوز پخش‌کننده‌ای در آمریکا ندارد، اما ممکن است پیش از یا در جریان جشنواره ونیز، در صورت اکران در آنجا، یکی به دست آورد.

فرانسه در سال ۲۰۲۲ کمیته اسکار خود را بازسازی کرد و اعضای دائمی، چون رئیس جوایز سزار، مدیر جشنواره کن و رئیس مرکز ملی سینما را حذف کرد؛ و در سال ۲۰۲۴ با افزودن فیلم‌سازان و حرفه‌ای‌های بیشتر آن را گسترش داد که قرار است امسال نیز خدمت کنند. با این حال، برخی از آنها به‌دلیل تضاد منافع احتمالاً معاف خواهند شد، برای مثال میشل هالبراشتات، تهیه‌کننده «موج نو»، و احتمالاً داوید تیون، که شرکتش تهیه‌کننده فیلم پناهی است.

از دیگر اعضای مورد انتظار برای بازگشت می‌توان به شارل تسون، مدیر پیشین بخش هفته منتقدان جشنواره کن؛ کارگردان آدری دیوان، برنده شیر طلایی ونیز برای فیلم اتفاق در سال ۲۰۲۱؛ نمایشنامه‌نویس، کارگردان و تهیه‌کننده فلوریان زلر (پدر)؛ رئیس پیشین شرکت Lionsgate، پاتریک واکسبرگر؛ کهنه‌کاران فروش بین‌المللی مانند کارول باراتون از Charades و گرگوار ملین از Kinology؛ تهیه‌کنندگان رزالین واردا (چهره‌ها، مکان‌ها) از شرکت Ciné-Tamaris و ندیم شکرورا (دختران الفا)؛ و بازیگر کلمانس پوزی اشاره کرد. این کمیته حداکثر پنج فیلم را در فهرست نهایی خود قرار خواهد داد و نخستین نشست آن اوایل سپتامبر برگزار خواهد شد.