اما و اگرهای کشت خشخاش در ایران/ خطر یا منفعت؟
مهم‌ترین نگرانی، خطر «انحراف» محصول از مسیر رسمی به بازار غیرقانونی است؛ تجربهٔ بسیاری از کشورها نشان داده که در صورت نبود نظارت سختگیرانه، بخشی از محصول به چرخه قاچاق راه می‌یابد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، یک دکترای تخصصی مطالعات اعتیاد معتقد است: قانونی‌شدن کشت خشخاش با هدف تأمین مواد اولیه دارویی، به‌تازگی از سوی مسئولان مطرح شده است. این تصمیم در نگاه نخست می‌تواند پاسخی به نیاز واقعی کشور برای تولید دارو‌های ضد درد و مراقبت‌های پایان عمر باشد؛ اما بررسی‌های علمی و تجربه‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که چنین اقدامی، هم فواید مهم و هم مخاطرات جدی به همراه دارد.
محمدهادی فرح زادی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد دسترسی پایدار بیماران به دارو‌های ضروری و کاهش وابستگی به واردات، خودکفایی و افزایش امنیت دارویی در شرایط محدودیت‌های بین‌المللی و امکان ایجاد زیرساخت‌های صنعتی و پژوهشی برای تولید دارو‌های مبتنی بر آلکالوئید‌های خشخاش از مزایای احتمالی «قانونی‌سازی کشت خشخاش در ایران» عنوان کرد.
وی درباره مخاطرات و چالش‌ها احتمالی نیز گفت: مهم‌ترین نگرانی، خطر «انحراف» محصول از مسیر رسمی به بازار غیرقانونی است؛ تجربهٔ بسیاری از کشورها نشان داده که در صورت نبود نظارت سختگیرانه، بخشی از محصول به چرخه قاچاق راه می‌یابد.
وی با بیان اینکه افزایش عرضه می‌تواند منجر به مصرف غیرپزشکی، وابستگی و مشکلات اجتماعی شود؛ همان‌طور که در بحران اپیوئید‌ها در برخی کشورها رخ داد؛ گفت: تبعات اقتصادی و اجتماعی برای جوامع محلی نیز باید دیده شود، تا کشت خشخاش به اقتصاد غیررسمی و قاچاق متصل نشود. از منظر حقوق بین‌الملل، ایران موظف به رعایت کنوانسیون‌های مواد مخدر سازمان ملل و گزارش‌دهی دقیق به نهاد‌های نظارتی (INCB) خواهد بود.
وی محدودکردن کشت به اراضی مشخص و تحت نظارت مستقیم دولت، ردیابی کامل محصول از مزرعه تا کارخانه با ابزار‌های فناورانه و گزارش‌دهی شفاف؛ تمرکز فرآوری مواد اولیه در واحد‌های بسیار امن و دولتی/نیمه‌دولتی، تدوین دستورالعمل‌های سختگیرانه برای تجویز دارو‌های اوپیوییدی و تقویت سامانه نسخه‌نویسی الکترونیک و گسترش خدمات درمان اعتیاد و برنامه‌های کاهش آسیب، همزمان با افزایش تولید از پیش‌شرط‌های ضروری برای اجرای ایمن این سیاست بیان کرد.
این دکترای تخصصی مطالعات اعتیاد در خاتمه گفت: تأمین دارو‌های حیاتی، ضرورتی انکارناپذیر است و کشت کنترل‌شده خشخاش می‌تواند به این هدف کمک کند. اما اگر این سیاست بدون نظارت همه‌جانبه، گزارش‌دهی شفاف و همراهی نظام سلامت در حوزه اعتیاد اجرا شود، خطرات آن می‌تواند فراتر از منافعش باشد. تجربهٔ جهانی نشان داده است که توازن میان «دسترسی» و «کنترل» ظریف و حساس است؛ بنابراین اجرای موفق این سیاست نیازمند برنامه‌ای جامع، چندبخشی و مبتنی بر شواهد علمی خواهد بود.
