زیان سنگین ترکیه به ایران/ سرمایه ایران به جیب امارات رفت

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اطلاعات، در حالی‌که صنعت نفت ایران پس از سال‌ها رکود، موفق شده رکوردی تازه در تولید به ثبت برساند، اما سایه سنگین کاسبان تحریم همچنان بر درآمدهای نفتی و گازی کشور گسترده است.

این موفقیت فنی در حوزه تولید، تنها بخشی از پازل پیچیده اقتصاد انرژی ایران است؛ بخش مهم‌تر، سرنوشت درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و نحوه بازگشت آن به اقتصاد ملی است. در این میان، شبکه‌ای قدرتمند از دلالان و واسطه‌های داخلی و خارجی نقش کلیدی در خنثی‌سازی این دستاوردها ایفا می‌کنند؛ شبکه‌ای که در سایه محدودیت‌های بین‌المللی، به سودهای کلان رسیده است.

مافیای داخلی؛ حلقه‌ای که گلوی اقتصاد را می‌فشارد

 بخش کوچکی از این گروه در داخل کشور حضور دارند؛ دلالانی که در بازار نفت، طلا، خواربار، کالاهای خانگی، ارز و خودروهای خارجی و هزاران کالای قاچاق دیگر فعال‌اند. 

این گروه‌های پرنفوذ نه تنها موجب افزایش قیمت کالاها و خدمات می‌شوند، بلکه گلوگاه‌های حیاتی معیشت مردم را در کنترل خود گرفته‌اند.

به گفته این گزارش، ساختار بوروکراتیک و دیوانسالاری کشور در برابر این گروه‌ها چنان ضعیف عمل کرده که «حتی دستگاه‌های نظارتی نیز گاهی قادر نیستند رد و نشانی از آنان به دست آورند، چه رسد به افشای کامل و برچیدن بساطشان.»

نکته نگران‌کننده آن است که این دلالان برای پنهان‌کردن رد پای خود از اسم رمز “مافیا” استفاده می‌کنند، اما در عمل، همان گروه‌هایی هستند که به بدنه جامعه، دولت و نظام ضربه‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌سازند.

به باور تحلیلگران، دولت و حاکمیت در مقطع کنونی ناگزیرند تکلیف این گروه‌های رانت‌خوار را روشن کنند، چرا که تداوم فعالیت آن‌ها به معنای بلعیدن دستاوردهای بزرگ ملی، از جمله رکوردشکنی در تولید نفت است.

سفره تحریم ایران، سود همسایگان

در آن سوی مرزها، کشورهای منطقه‌ای نیز از تحریم‌های ایران سود می‌برند. بنا بر گزارش‌ها، بازارهای امارات متحده عربی و سایر شیخ‌نشین‌های جنوبی خلیج فارس، در کنار بازار عراق از مهم‌ترین منتفعان این وضعیت هستند.

همچنین بخش قابل‌توجهی از سود تحریم، به صرافی‌های هرات در افغانستان می‌رسد؛ جایی که نقش اصلی را در جابه‌جایی‌های غیررسمی ارز و طلا ایفا می‌کنند.

ترکیه؛ از شریک اقتصادی تا مجری سیاست خصمانه

ترکیه نیز از جمله ذینفعان اصلی تحریم‌های ایران است، اما در ماه‌های اخیر نقش آن وارد فاز جدیدی از خصومت شده است.

بر اساس گزارش‌های منتشرشده، آنکارا با انسداد میلیاردها دلار ارز، طلا، ملک و دارایی‌های قانونی و ثبت‌شده ایرانیان و حتی با توافق پنهان با دولت ترامپ، ضربه سنگینی به منافع اقتصادی ایران وارد کرده است.

این رفتار، که از سوی برخی رسانه‌ها به‌عنوان «مکیدن خون ایرانیان» توصیف شده، نشان می‌دهد ترکیه در چارچوب مأموریت خود برای ناتو، سیاستی هماهنگ و هدفمند را علیه اقتصاد ایران پیش گرفته است.

تحلیلگران هشدار می‌دهند که چنین رویکردی نه تنها برای ایران، بلکه برای ثبات منطقه نیز تبعاتی خطرناک دارد.

تولید نفت بالا، اما دست‌های پنهان همچنان فعال

در شرایطی که تولید نفت ایران رو به افزایش است، بازگشت واقعی درآمدهای نفتی به چرخه اقتصادی کشور همچنان با مانع روبه‌روست. کارشناسان تأکید دارند که تداوم این روند بدون اراده‌ای قاطع برای قطع دست دلالان داخلی و خارجی، به معنای از بین رفتن بخش بزرگی از منافع ملی خواهد بود.

تا زمانی که شبکه‌های واسطه‌ای از درون و بیرون کشور بر بازار نفت و ارز سایه انداخته‌اند، افزایش تولید لزوماً به رشد اقتصادی منجر نخواهد شد. تنها با شفاف‌سازی جریان مالی، کنترل دقیق صادرات غیررسمی و حذف حلقه‌های فاسد می‌توان اطمینان یافت که ثمره تلاش ملت، به جیب ملت بازمی‌گردد، نه دیگران.