جهنم واقعی در راه ایران/ بحران بی‌سابقه آغاز شد

به گزارش اقتصاد آنلاین ، رئیس سازمان هواشناسی کشور با هشدار نسبت به روند فزاینده گرمایش جهانی، اعلام کرد که سال ۱۴۰۳ از نظر بارش سومین سال خشک ایران و از نظر ترکیب بارش و تبخیر، خشک‌ترین سال طی ۳۰ سال گذشته بوده است. وی تأکید کرد که افزایش دما، شدت و فراوانی مخاطرات طبیعی را افزایش داده و ضرورت راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سریع چندمخاطره بیش از پیش احساس می‌شود.

 تغییرات اقلیمی و پیامدهای اقتصادی

سحر تاجبخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی، با اشاره به اولویت‌های سندای گفت: سامانه‌های هشدار سریع و چندمخاطره به‌عنوان هدف هفتم این سند، باید در دسترس همه مردم قرار گیرد.

وی افزود: گزارش‌های مرکز اقتصاد جهانی نشان می‌دهد که پدیده‌های مخاطره‌آمیز، جزو مهم‌ترین تهدیدها برای سرمایه‌گذاری در بازه‌های دو ساله و ده‌ساله هستند و در حال حاضر دومین عامل ریسک اقتصادی محسوب می‌شوند.

 افزایش شدت و فراوانی مخاطرات طبیعی

تاجبخش مسلمان تأکید کرد که یکی از پیامدهای اصلی تغییر اقلیم، افزایش تعداد و شدت مخاطرات طبیعی است.

با توجه به سناریوهای افزایش دما بین ۱.۵ تا ۴ درجه، تعداد امواج گرمایی در بازه‌های ده‌ساله تا ۹.۴ برابر افزایش یافته و در سناریوی چهار درجه‌ای، میانگین دما حدود پنج درجه افزایش می‌یابد.

روند جهانی گرمایش و افزایش دما

رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به آخرین گزارش سازمان هواشناسی جهانی اظهار کرد: روند افزایش دما نسبت به دوره پیش از انقلاب صنعتی، به‌ویژه از دهه ۱۹۹۰ با شیبی تند ادامه یافته است.

تا پایان سال ۲۰۲۴، میانگین دمای جهانی در برخی ماه‌ها از آستانه ۱.۵ درجه بالاتر از دوران پیشاصنعتی عبور کرده که عبور از این آستانه، تهدیدی جدی برای اکوسیستم‌های زمین محسوب می‌شود.

وی افزود: دمای آمریکا شمالی حدود ۱.۵ درجه، اروپا ۱.۲۴ درجه و آسیا ۱.۰۶ درجه افزایش یافته و منطقه خاورمیانه از گرم‌ترین مناطق کره زمین بوده است. در ایران نیز سال گذشته افزایش محسوس دما و تغییر الگوی بارش به‌ویژه در جنوب و استان سیستان‌وبلوچستان مشاهده شد.

وضعیت منابع آب و خشکسالی

تاجبخش مسلمان یادآور شد که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، جهان یکی از بدترین دوره‌های کاهش ذخایر آب شیرین را تجربه کرده است.

مدل‌های IPCC پیش‌بینی می‌کنند که در دهه‌های آینده، شاخص خشکی در منطقه به‌شدت افزایش خواهد یافت و هم‌زمان تبخیر و تعرق روند صعودی خواهد داشت.

در ایران طی ۵۰ سال گذشته، میانگین بارش سالانه حدود ۰.۸۵ میلی‌متر کاهش یافته و دمای هوا در هر دهه حدود ۰.۴ درجه افزایش یافته است. بر اساس شاخص‌های خشکسالی، سال ۱۴۰۳ از نظر بارش سومین سال خشک کشور و از نظر ترکیب بارش و تبخیر، خشک‌ترین سال طی دوره ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۳ بوده است.

 ضرورت راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سریع

رئیس سازمان هواشناسی با تأکید بر اینکه افزایش دما منجر به افزایش رخداد پدیده‌های حدی می‌شود، اظهار کرد: راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سریع چندمخاطره یکی از اولویت‌های اصلی کشور بر اساس هدف هفتم سندای است.

وی توضیح داد که سه مؤلفه اصلی برای اجرای این سامانه‌ها وجود دارد:

داده‌های مرتبط با مخاطره که در اختیار سازمان هواشناسی قرار دارد،

اطلاعات مربوط به آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها،

اطلاعات جمعیت در معرض خطر.

این داده‌ها باید به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی روی پیش‌بینی‌های هواشناسی قرار گیرند تا هشدارهای تأثیرمحور صادر شود.

 هشدارهای سه‌سطحی و نمونه‌های واقعی

تاجبخش مسلمان با اشاره به سیستم هشدارهای سه‌سطحی سازمان هواشناسی (زرد، نارنجی و قرمز) گفت: گاهی هشدار زرد صادر می‌شود اما یک مخاطره بسیار شدید با احتمال وقوع پایین رخ می‌دهد و برعکس، مخاطره‌ای با شدت کمتر ولی احتمال بالا اتفاق می‌افتد.

وی نمونه‌ای از این موارد را سیلاب شدید استهبان عنوان کرد که با وجود هشدار سطح پایین، شدت بسیار زیادی داشت.

 سرمایه‌گذاری برای تاب‌آوری در برابر مخاطرات

رئیس سازمان هواشناسی تأکید کرد که برای کاهش اثرات تغییر اقلیم و ارتقای تاب‌آوری کشور در برابر پدیده‌های حدی، سرمایه‌گذاری در سامانه‌های هشدار سریع و پایش اقلیم باید به‌صورت جدی در دستور کار همه نهادهای مرتبط قرار گیرد.