حذف گوشت از سفره خانوار / مردم توان خرید گوشت تنظیم بازار را هم ندارند

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، واردات گوشت قرمز در ایران سابقه‌ای چنددهه‌ای دارد، اما «واردات به‌مثابه ابزار تنظیم بازار» از اواخر دهه ۹۰ به شکل محسوس‌تر وارد صفحه اول اقتصاد شد و در سال ۱۴۰۳ با ثبت ۲۲۹ هزار تن به رکورد تاریخی رسید.

 یک‌سال بعد، جدل میان «باقی‌ماندن ارز ترجیحی» و «اتصال قیمت وارداتی به نرخ مرکز مبادله» به نقطه جوش رسید؛ جدلی که مستقیماً روی برچسب‌های قیمت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین اثر گذاشت. هم‌زمان، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی از «جمع‌آوری گوشت وارداتی از قفسه‌ها» دست‌به‌دست شد، اما گزارش میدانی از استمرار (ولو محدود) عرضه خبر داد.

ارز ترجیحی برای واردات گوشت

در مهر و آبان ۱۴۰۴ نزاع سیاستی بر سر «بقای ارز ترجیحی برای واردات گوشت» بالا گرفت. از یک‌سو، سازمان برنامه و بودجه حذف ارز ترجیحی را اعلام کرد و وزارت جهاد کشاورزی نسبت به تبعات قیمتی هشدار داد؛ از سوی دیگر، مقامات همان وزارتخانه چند روز بعد تأکید کردند که «حذف ارز ترجیحی منتفی است» و گوشت در فهرست کالا‌های اساسی باقی می‌ماند.

تناقض روایی سیاست البته یک پیام عملی واحد برای بازار داشت و آن قیمت‌گذاری وارداتی بر مبنای نرخ مرکز مبادله بود. انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی سقف قیمت فروش گوشت منجمد وارداتی را بر اساس نرخ ارز مرکز مبادله ابلاغ کرد و دامنه قیمت خرده‌فروشی برای هر کیلو را حدوداً ۳۱۰ تا ۶۱۰ هزار تومان اعلام کرد.

شکستن کف قیمت در مصرف

هدف سیاست‌گذار از جهش واردات در ۱۴۰۳، «شکستن کف قیمت در مصرف» بود؛ اما داده‌های همان دوره نشان می‌دهد که رکوردشکنی کمی الزاماً به افت پایدار قیمت منجر نشد و دلایل این ماجرا هزینه ارزی بالا، حاشیه‌های توزیع و سود بازرگانی و جانشینی محدود بین گوشت منجمد وارداتی و سبد مصرفی بخشی از خانوار‌ها بود.

وقتی پایه ارزی به مرکز مبادله گره بخورد و هزینه‌های زنجیره نیز سنگین بماند، قدرت ارزان‌سازی واردات محدود می‌شود حتی اگر حجم بالا باشد.

در روز‌هایی که قیمت‌ها دوباره خبرساز شد، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که مدعی شده بودند فروشگاه‌ها گوشت‌های وارداتی را از قفسه‌ها جمع می‌کنند. برای راستی‌آزمایی به چند فروشگاه سر زد که در فروشگاه‌ها همچنان این کالا عرضه می‌شود و توزیع آن متوقف نشده است و تنها تفاوت آن با شرایط گذشته این است که توزیع این کالا به دلیل افزایش قیمت و نداشتن بازار مناسب هدفمندتر شده و فروشگاه‌ها دیگر کمتر سفارش می‌دهند تا محصولات کهنه و بدون مشتری در یخچال‌ها باقی نماند.

مسعود رسولی - دبیر انجمن تولید و بسته‌بندی گوشت ایران - درباره کلیپ منتشر شده مبنی بر جمع‌آوری گوشت‌های وارداتی از یخچال‌های فروشگاه‌ها اظهار کرد: متأسفانه گوشت از سفره بسیاری از مردم حذف شده و میزان خرید به‌شدت کاهش یافته است و هرچند فیلمی که اخیراً از جمع‌آوری گوشت در یکی از فروشگاه‌ها منتشر شده بازتاب زیادی داشت، اما به نظر می‌رسد علت آن مسئله‌ای غیر از گرانی بوده است.

عدم مشکل واردات گوشت

وی افزود: در حال حاضر مشکلی در واردات و توزیع گوشت وجود ندارد و تقریباً همه امور در این بخش به‌صورت طبیعی انجام می‌شود. مشکل اصلی، ضعف قدرت خرید مردم است. واقعاً مردم توان خرید ندارند. حتی گوشت تنظیم بازار که قیمت آن پایین‌تر از عرف بازار تعیین شده نیز با استقبال چندانی مواجه نیست، چراکه متأسفانه توان خرید مردم بسیار کاهش یافته و لازم است برای این وضعیت چاره‌ای اندیشیده شود.