طرح جدید دولت برای مهار بحران مسکن / وعده‌ای که پس از چندین دهه به مرحله اجرا رسید

به گزارش اقتصادآنلاین، برنامه مسکن استیجاری در ایران، طرحی است که از دهه‌های گذشته تاکنون بارها مطرح اما هیچ‌گاه به نتیجه نرسیده است. از سال ۱۳۹۷ نیز موضوع اجاره‌داری حرفه‌ای و ساخت مسکن استیجاری دوباره در محافل کارشناسی و دولتی بر سر زبان‌ها افتاد، اما کمبود منابع مالی، نبود سازوکار مشخص و بی‌میلی بخش خصوصی باعث شد این طرح در حد ایده باقی بماند. با روی کار آمدن دولت چهاردهم، بار دیگر احیای این برنامه در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت.

فرزانه صادق  وزیر راه و شهرسازی، در اردیبهشت امسال از ورود دولت به بازار اجاره و برنامه‌ریزی برای ساخت و خرید واحدهای مسکونی استیجاری خبر داد و اعلام کرد: مسکن استیجاری با اولویت زوج‌های جوان در دستور کار است و بخشی از اراضی مورد نیاز برای این طرح توسط دولت تأمین می‌شود.

همکاری بین‌المللی برای توسعه بازار اجاره

وزارت راه و شهرسازی با محوریت معاونت مسکن و ساختمان، همکاری‌های بین‌المللی را برای استفاده از تجربه سایر کشورها در زمینه اجاره‌داری حرفه‌ای آغاز کرده است. در همین راستا، اوایل شهریور امسال نشستی مشترک میان مسئولان ایران و کره‌جنوبی برگزار شد تا تجربه این کشور در تأمین مسکن اجاره‌ای با محوریت دهک‌های پایین درآمدی مورد بررسی قرار گیرد.

در ادامه، جزئیات عرضه مسکن استیجاری در دو مدل تأمین واحدهای آماده و ساخت مسکن استیجاری برای زوج‌هایی که طی پنج سال اخیر ازدواج کرده‌اند، در اواخر شهریور ۱۴۰۴ به تصویب رسید.

هدف‌گذاری برای ۱۰ هزار واحد تا پایان سال

به‌تازگی فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، در گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کرده است که تملک واحدهای مسکونی برای اجاره آغاز شده و دولت قصد دارد تا پایان سال ۱۰ هزار واحد مسکونی استیجاری را خریداری و در اختیار متقاضیان قرار دهد.

او تأکید کرد: واحدهایی که خریداری می‌شوند با اجاره‌بهای کمتر، پول پیش پایین‌تر و امنیت سکونتی بیشتر به زوج‌های جوان واگذار خواهند شد.

جزئیات بسته استیجاری دولت

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به کاهش نرخ رشد اجاره‌بها از ابتدای امسال نسبت به تورم، توضیح داد که بسته استیجاری مصوب شورای عالی مسکن چند محور دارد؛ از جمله افزایش تسهیلات قرض‌الحسنه اجاره برای دهک‌های پایین، که میزان آن از ۸۰ همت به ۲۰۰ همت افزایش یافته است. تاکنون نیز حدود ۸۰ همت از این تسهیلات پرداخت شده است.

در بخش دیگر، وزارت راه و شهرسازی به طور مستقیم وارد تملک و عرضه واحدهای اجاره‌ای در کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها شده تا این واحدها را با شرایط حمایتی در اختیار خانواده‌ها و زوج‌های جوان قرار دهد.

منابع مالی از محل دارایی‌های وزارت راه

به گفته صادق، بخش عمده منابع این طرح از آورده‌های داخلی وزارت راه و شهرسازی تأمین می‌شود. در همین راستا، برخی از املاک سازمانی وزارتخانه به‌ ویژه در مناطق شمالی کشور ـ فروخته و در ازای آن واحدهای کوچک‌تر برای زوج‌های جوان خریداری خواهد شد.

دو مسیر برای تأمین مسکن اجاره‌ای

طبق اعلام حبیب‌الله طاهرخانی، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی، سیاست استیجار عمومی از دو مسیر دنبال می‌شود:

۱. تأمین واحدهای مسکونی آماده برای عرضه به بازار اجاره

۲. ساخت واحدهای جدید استیجاری با استفاده از منابع داخلی وزارت راه

در هر دو مدل، اولویت با زوج‌هایی است که حداکثر پنج سال از ازدواجشان گذشته است.

استقبال سازندگان از تهاتر با دولت

در شرایط رکود فعلی بازار مسکن، بسیاری از سازندگان و مالکان واحدهای نیمه‌تمام در مناطق هدف، از فروش یا تهاتر املاک خود با وزارت راه و شهرسازی استقبال کرده‌اند. این اقدام، علاوه بر کاهش خواب سرمایه سازندگان، به تأمین سریع‌تر واحدهای مورد نیاز برای طرح استیجار عمومی کمک می‌کند.

تمرکز بر واحدهای کوچک‌متراژ و کارگری

تمرکز وزارتخانه در این طرح بر واحدهای متوسط و کوچک‌ متراژ زیر ۱۰۰ متر مربع است تا اجاره‌بهای آنها در استطاعت دهک‌های پایین‌تر باشد. همچنین بخشی از برنامه تأمین مسکن کارگران نیز در قالب طرح استیجار عمومی اجرا خواهد شد و بخش دیگر به صورت مسکن ملکی برای واجدان شرایط دنبال می‌شود.

 طرح جدید دولت برای تأمین ۱۰ هزار واحد استیجاری می‌تواند نخستین گام جدی برای شکل‌گیری بازار حرفه‌ای اجاره در ایران باشد، بازاری که اگر با استمرار سیاست‌های حمایتی و نظارت دقیق همراه شود، شاید بتواند بخشی از فشار سنگین اجاره را از دوش مستاجران بردارد.