شیوه جدید کلاهبرداری از مردم با حربه امداد خودرو غیرمجاز/ روایت یک شهروند از کلاهبرداری و بیتفاوتی اتحادیههای تعمیرکاران و امداد خودرو
این روزها نوعی از کلاهبرداری در حوزه خدمات امداد خودرو در تهران و شهرهای اطراف شکل گرفته است. بنا بر روایت یک شهروند، این شیوه نهتنها به سرعت در حال گسترش است، بلکه به دلیل عدم واکنش مؤثر از سوی نهادهای نظارتی و صنفی، به یک الگوی تکرارشونده تبدیل شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین، این شیوه جدید کلاهبرداری از نقطهای آغاز میشود که شهروندان، در شرایط اضطرار، برای رفع نقص فنی خودرو و دسترسی به امداد خودرو به اینترنت مراجعه میکنند. پس از آن سایتهایی با ظاهر رسمی، لوگوهای شبهمعتبر و ادعای داشتن مجوزهای قانونی، در نتایج جستوجو دیده میشود. اما آنچه در ادامه رخ میدهد، هدایت خودرو به تعمیرگاههای هماهنگشده و سپس آغاز فاکتورسازی و تراشیدن هزینههای گزاف غیرواقعی برای شهروندان است.
به طوری که یکی از مخاطبان «اقتصادآنلاین» با ارسال اطلاعات خود، نوشته که این تعمیرکاران برای یک مشکل ساده خودرویی معمولی از او مبلغ ۸۰ میلیون تومان درخواست کردهاند.
همه این اتفاقات نیز در حالی رخ میدهد که اتحادیه تعمیرکاران خودرو و اتحادیه امداد خودرو تهران نسبت به چنین کلاهبرداریهایی بیتفاوت هستند.
دامی که از صفحه نخست جستوجو شروع میشود
طبق روایت دریافتشده، مالک خودرو پس از تماس با یکی از این سایتها، در مدت کوتاهی با فردی روبهرو میشود که خود را «مکانیک سیار معرفی میکند. او پس از بررسی اولیه، با لحنی قاطع ادعا میکند که نیاز است خودرو به تعمیرگاهی مجهزتر منتقل شود. مشتری، که در شرایط اضطرار است و معمولاً به دنبال راهحلی سریع و کمهزینه، همراه خودرو به محل معرفیشده میرود. جایی که شهروندان در روایتهای خود از آن به عنوان تعمیرگاههای هماهنگشده یاد میکنند.
از همین نقطه، روندی آغاز میشود که در روایت بسیاری از قربانیان، تقریباً یکسان است: اعلام یک مشکل ساده، پیشنهاد باز کردن بخشی کوچک از موتور با هزینه اندک، اصرار برای انجام تعمیرات گستردهتر و در نهایت قرار دادن مالک در عمل انجامشده و درخواست هزینههای هنگفت.
روایت یک شهروند از یک ایراد ساده تا ۸۰ میلیون تومان هزینه
یکی از شهروندان که تجربه کامل خود را در اختیار «اقتصادآنلاین» گذاشته، میگوید در یک عصر جمعه، خودروی خانوادهاش دچار ریپزدن خفیف شد و او برای جلوگیری از بروز مشکل بزرگتر، با جستوجوی شماره امداد خودرو به یکی از همین سایتهای امدادی مراجعه کرد. پس از تماس، فردی در کمتر از نیمساعت به محل رسید و گفت مشکل جزئی است، اما باید خودرو برای بررسی دقیقتر به تعمیرگاه منتقل شود. در ابتدا به او گفته شد کار بیش از دو ساعت زمان نمیبرد و هزینهای بسیار محدود خواهد داشت.
اما درست پس از ورود به تعمیرگاه، داستان تغییر کرد. ابتدا گفته شد که برای رفع ایراد لازم است سرسیلندر باز شود. وقتی او پرسید آیا چنین اقدامی برای یک ریپزدن ساده ضروری است، پاسخ شنید که «تنها راه تشخیص قطعی همین است». کمی بعد، فرد دیگری پا را فراتر گذاشت و پیشنهاد داد کل موتور باز شود، زیرا خودرو «به محدودهای از کارکرد رسیده که نیاز به تعمیر اساسی دارد». این در حالی است که خودرو فقط ۷۰ هزار کیلومتر کار کرده بوده است. مالک خودرو صراحتاً چنین درخواستی را رد کرد، اما صبح روز بعد، ویدئویی برای او ارسال شد که نشان میداد موتور بدون اجازهاش باز شده است.
این نقطه، آغاز مرحله دوم ماجرا بود. اینجا فاکتورسازیها و درخواست هزینههای اجرت نجومی آغاز شد و پس از اعتراض، هیچ فاکتور یا مدرک مکتوبی نیز ارائه نشد. در روزهای بعد، پیگیریهای پیدرپی مالک خودرو با پاسخهایی مبهم، وعدههای «امشب خبر میدهیم»، و بهانههایی مانند «در تعمیرگاه نیستیم» روبهرو شد. حتی یک بار نیز گفته شد «پدر یکی از کارکنان بیمار است» و اطلاعرسانی به روز بعد موکول شد.
پس از پنج روز، ناگهان کارگاه در تماس با مالک خودرو هزینه تمام شده را ۸۱ میلیون تومان اعلام کرد. هزینهای که با هیچ منطق و معیاری سازگاری نداشت.
از اعتراض تا تهدید
این شهروند در ادامه توضیح میدهد که پس از شدت گرفتن اختلاف، لحن برخی کارکنان تعمیرگاه تغییر کرد. یکی از آنها در گفتوگویی آرام، اما هشدارآمیز گفته بود: «ماشینت دست ماست، مراقب حرف زدنت باش.»
او در نهایت، تصمیم میگیرد با پلیس تماس بگیرد. مأمور کلانتری پس از حضور در محل، او را به کلانتری هدایت میکند، اما در آنجا با جملاتی روبهرو میشود که نشان میدهد این موضوع برای نیروهای انتظامی نیز مسئلهای تازه نیست. به گفته او، یکی از مأموران اظهار کرده «هر روز چند نفر با همین شکایت مراجعه میکنند.»
در اتحادیه مرتبط نیز به او گفته شد که «این افراد را میشناسند» و بهتر است شکایت در چند مرجع همزمان ثبت شود. اما این توصیه نیز تغییری در وضعیت ایجاد نکرد.
در روز بعد، زمانی که یکی از دوستان او برای مذاکره تماس میگیرد، آنچه رخ میدهد از حد یک اختلاف مالی ساده فراتر میرود. در این تماس، فردی از سوی تعمیرگاه با اشاره به محل زندگی و رفتوآمد خانواده او، سخنانی تهدیدآمیز مطرح میکند. این نقطهای بود که او تصمیم گرفت خانوادهاش را به طور موقت از تهران خارج کند.
مالک خودرو پس از پنج روز هنوز خودرو خود را دریافت نکرده و در پی شکایت و سپس دریافت خودرو و پیگیری مراحل شکایت از این افراد است.
چرا این مدل کلاهبرداری ریشه میدواند؟
بررسی این روایت و نمونههای مشابه نشان میدهد که چند عامل ساختاری زمینهساز گسترش چنین تخلفاتی شده است.
نبود نظارت بر سایتهایی که با کلیدواژههای امداد خودرو در صدر جستوجوی اینترنت قرار میگیرند، نبود سازوکار مشخص برای برخورد با فاکتورسازی برخی تعمیرکاران خودرو، تأخیر در رسیدگی به شکایتها و فضای مبهم تعامل میان تعمیرگاهها و نهادهای صنفی، شهروندان را در موقعیتی قرار میدهد که بسیاری از آنها امکان دفاع از حقوق خود را از دست میدهند.
در عین حال، بخشی از موفقیت این شیوه، بر بیتوجهی مالک خودرو نسبت به غیرمجاز و غیررسمی بودن چنین سایتهایی متکی است. البته در بسیاری از موارد این اشتباه ناشی از اضطرار است. کسی که در شرایط اضطراری در جاده یا خیابان با نقص فنی روبهرو شده، کمتر فرصت بررسی مدارک، مجوزها یا اصالت این سایتها دارد و همین عجله نخستین حلقه زنجیره این شیوه کلاهبرداری را شکل میدهد.
ضرورت ورود فوری نهادهای مسئول
اگرچه صحت تمام جزئیات این پرونده باید در مسیر قانونی بررسی شود، اما آنچه قطعی به نظر میرسد، الگوی مشترک و تکرارشونده چنین پروندههایی است. بیتفاوتی یا واکنش کند نهادهای صنفی و نظارتی، زمینه را برای گسترش این شیوه فراهم کرده و احساس ناامنی و بیاعتمادی عمومی را افزایش داده است.
ضروری است دستگاههای مسئول، از پلیس و اتحادیهها تا نهادهای قضایی و وزارت ارتباطات، با ایجاد یک سازوکار شفاف و قابل دسترس، از تکرار چنین اتفاقاتی جلوگیری کنند. در غیر این صورت، دامنه این شیوه کلاهبرداری هر روز گستردهتر خواهد شد و شهروندان بیشتری در وضعیتهای مشابه گرفتار خواهند شد.
گفتنی است که نام و نشانی سایت کلاهبردار، یدک کش و تعمیرگاه خودرو مذکور نزد اقتصادآنلاین است و درصورتی که پیگیری این موضوع از مراجع رسمی به نتیجه نرسد، اسامی آنها افشا خواهد شد.