جزییات دیدار نتانیاهو و ترامپ؛ غزه و ایران محور گفت‌وگوها

به گزارش اقتصادآنلاین، نشست نخست وزیر رژیم اسرائیل با رییس‌جمهور آمریکا در فلوریدا نگاه‌ها زیادی را به خود معطوف کرد. این پنجمین نشست دو طرف از زمان دور جدید ریاست‌جمهوری ترامپ بود. رسانه الجزیره درباره ابعاد این دیدار در گزارشی نوشت:

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به حماس درباره پیامد‌های وخیم در صورت ناتوانی در خلع سلاح هشدار داد و هم‌زمان ایران را تهدید کرد که هرگونه تلاش برای بازسازی برنامه هسته‌ای خود را «به‌سرعت ریشه‌کن» کرده و «درهم خواهد کوبید».

ترامپ این تهدید‌ها را روز دوشنبه و پس از برگزاری گفت‌و‌گو‌هایی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در اقامتگاه مارالاگوی خود در ایالت فلوریدا مطرح کرد.

محور گفت‌وگوها؛ آتش‌بس غزه و نگرانی‌های امنیتی اسرائیل

گفت‌و‌گو‌های دو طرف بر پیشبرد توافق آتش‌بسی متمرکز بود که ترامپ در غزه میانجی‌گری کرده است، و همچنین بر رسیدگی به نگرانی‌های اسرائیل درباره ایران و نیز حزب‌الله در لبنان.

ترامپ گفت که اسرائیل با وجود انجام حملات تقریباً روزانه‌ای که دست‌کم ۴۰۰ کشته بر جا گذاشته، به تعهدات خود در چارچوب آتش‌بس غزه عمل کرده است و به حماس هشدار داد که به سهم خود از توافق پایبند باشد.

ترامپ گفت: «ما درباره حماس صحبت کردیم و درباره خلع سلاح گفت‌و‌گو داشتیم و قرار است به آنها یک بازه زمانی بسیار کوتاه داده شود تا خلع سلاح کنند و ببینیم این روند چگونه پیش می‌رود».

«اگر آنها خلع سلاح نکنند، همان‌طور که توافق کرده‌اند و آن را پذیرفته‌اند آنگاه باید منتظر مجازات سختی باشند؛ و ما چنین چیزی را نمی‌خواهیم.»

واکنش‌ها و وضعیت آتش‌بس

تا لحظه انتشار این گزارش، حماس واکنش فوری‌ای به این اظهارات نشان نداد.

مرحله نخست آتش‌بس که از ۱۰ اکتبر اجرایی شد، شامل تبادل اسیران اسرائیلی در اختیار حماس با بازداشت‌شدگان و زندانیان فلسطینی در اختیار اسرائیل، افزایش ارسال کمک‌ها و عقب‌نشینی جزئی اسرائیل از غزه است.

حماس هنوز پیکر یکی از اسیران اسرائیلی را تحویل نداده است، در حالی که اسرائیل علاوه بر ادامه حملات مرگبار، ورود کمک‌ها را محدود کرده و گشایش گذرگاه رفح میان غزه و مصر را به تأخیر انداخته است.

با این حال، ترامپ مسئولیت تأخیر در حرکت به سوی مرحله دوم آتش‌بس را به‌طور کامل متوجه حماس دانست. این گروه مسلح پیش‌تر اعلام کرده بود تا زمانی که اشغال سرزمین‌های فلسطینی از سوی اسرائیل ادامه دارد، سلاح‌های خود را زمین نخواهد گذاشت، اما حاضر است آنها را کنار بگذارد و پیشنهاد یک آتش‌بس طولانی‌مدت هفت تا ۱۰ ساله را مطرح کرده بود.

تمرکز ترامپ بر ایران و برنامه هسته‌ای

ترامپ در ادامه مدعی شد که ایران ممکن است پس از حملات هوایی آمریکا در ماه ژوئن، که به سه تأسیسات هسته‌ای ایران آسیب رساند، در حال تلاش برای احیای برنامه هسته‌ای خود باشد.

او ادعا کرد: «اکنون می‌شنوم که ایران در تلاش است دوباره [برنامه هسته‌ای‌اش را]بسازد و اگر چنین کاری بکند، ما مجبور خواهیم شد آنها را درهم بکوبیم. ما آنها را نابود خواهیم کرد. ضربه بسیار سختی به آنها خواهیم زد. البته امیدوارم که چنین چیزی در حال رخ دادن نباشد.»

ترامپ مدعی شد اگر ایران بار دیگر در پی تقویت برنامه هسته‌ای خود باشد، «چاره‌ای نخواهیم داشت جز اینکه خیلی سریع آن انباشت را از بین ببریم». او ادعا کرد که پیامد‌های چنین اقدامی می‌تواند «قوی‌تر از دفعه قبل» باشد.

ترامپ مدعی شد که «ما دقیقاً می‌دانیم که آنها کجا می‌روند و چه می‌کنند و امیدوارم این کار را نکنند، چون ما نمی‌خواهیم سوخت یک بمب‌افکن بی-۲ را هدر بدهیم»، و به هواپیمایی اشاره کرد که در حمله پیشین استفاده شده بود: «این یک سفر ۳۷ ساعته رفت و برگشت است. من نمی‌خواهم مقدار زیادی سوخت را هدر بدهم.»

مواضع واشنگتن و واکنش تهران

رئیس‌جمهور آمریکا از ارائه شواهدی برای ادعا‌های خود علیه ایران خودداری کرد، اما مدعی شد که آمریکا و اسرائیل در برابر دشمنانشان «به‌شدت پیروز» بوده‌اند و اگر آمریکا «ایران را شکست نداده بود، صلحی در خاورمیانه وجود نداشت».

وقتی از ترامپ پرسیده شد آیا آمریکا از حمله احتمالی اسرائیل به برنامه موشکی ایران حمایت خواهد کرد، ادعا کرد: «اگر آنها به موشک‌ها ادامه دهند، بله. برنامه هسته‌ای؟ سریع. خوب؟ یکی می‌شود: بله، قطعاً. دیگری این است: بلافاصله انجامش می‌دهیم.»

تا زمان انتشار این گزارش، ایران واکنش فوری‌ای نشان نداد.

تهران بار‌ها تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرده و مذاکره درباره برنامه موشکی خود را که در کانون راهبرد دفاعی‌اش قرار دارد، منتفی دانسته است.

پیشینه درگیری‌ها و هشدار‌ها

در جریان درگیری ماه ژوئن که گاه از آن با عنوان «جنگ ۱۲روزه» یاد می‌شود، ایران در پاسخ به حملات اسرائیل که به کشته شدن عالی‌رتبه‌ترین ژنرال‌های کشور، چندین دانشمند هسته‌ای و صد‌ها غیرنظامی انجامید، صد‌ها موشک شلیک کرد.

لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی و از چهره‌های سرسخت مخالف ایران که به ترامپ نزدیک است، این ماه به اسرائیل سفر کرد و بار دیگر مواضع دولت نتانیاهو درباره خطرات موشک‌های دوربرد ایران را تکرار کرد. او هشدار داد که ایران در حال تولید این موشک‌ها «در تعداد بسیار بالا» است.

او به روزنامه جروزالم پست گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم ایران موشک‌های بالستیک تولید کند، زیرا آنها می‌توانند سامانه گنبد آهنین را از کار بیندازند.» وی افزود: «این یک تهدید بزرگ است.»

«پاسخی بسیار شدیدتر» و خطر تشدید تنش‌ها

ترامپ روز دوشنبه گفت که ایران باید با آمریکا «توافق کند».

او گفت: «اگر آنها بخواهند توافق کنند، این کار بسیار عاقلانه‌تر است. می‌دانید، آنها می‌توانستند دفعه قبل، پیش از آنکه ما حمله بزرگی علیه‌شان انجام دهیم، توافق کنند، اما تصمیم گرفتند این کار را نکنند. حالا آرزو می‌کنند که آن توافق را انجام داده بودند.»

در حالی که آمریکا سه آتش‌بس را با مشارکت متحد دیرینه‌اش میانجی‌گری کرده است ــ میان اسرائیل و حماس، اسرائیل و ایران، و اسرائیل و لبنان ــ نتانیاهو نگران آن است که دشمنان اسرائیل پس از تضعیف قابل توجه در چندین جنگ، دوباره توان نظامی خود را بازسازی کنند.

در مجموع، اظهارات ترامپ نشان می‌دهد که او همچنان قاطعانه در اردوگاه نتانیاهو قرار دارد، حتی در شرایطی که برخی از مشاورانش به‌طور خصوصی درباره میزان تعهد نخست‌وزیر اسرائیل به آتش‌بس غزه تردید‌هایی مطرح کرده‌اند. سخنان ترامپ همچنین حاکی از آن است که او حاضر است خطر درگیری‌های بیشتر مرتبط با غزه و ایران را بپذیرد، حتی در حالی که خود او از پایان دادن به جنگ‌های اسرائیل در هر دو جبهه سخن گفته است.

این لفاظی‌های تهدیدآمیز در حالی مطرح شد که تنها چند هفته از انتشار راهبرد امنیت ملی دولت ترامپ می‌گذرد؛ راهبردی که خواستار انتقال تمرکز سیاست خارجی آمریکا از خاورمیانه به نیمکره غربی شده بود.

اما حامیان این راهبرد هشدار می‌دهند که حمله‌ای دیگر به ایران ممکن است به جنگی طولانی‌تر و گسترده‌تر منجر شود.

در ماه ژوئن، ایران در پاسخ به حملات آمریکا، یک پایگاه هوایی ایالات متحده در قطر را هدف حمله موشکی قرار داد که به تلفات آمریکایی منجر نشد. ترامپ اندکی پس از این پاسخ ایران، آتش‌بسی را برای پایان دادن به جنگ اعلام کرد.

تریتا پارسی، معاون اجرایی مؤسسه کوئینسی، اندیشکده‌ای آمریکایی که از دیپلماسی حمایت می‌کند، هفته گذشته به الجزیره گفت که در صورت حمله دوباره به ایران، واکنش این کشور «بسیار شدیدتر» خواهد بود.

او گفت: «ایرانی‌ها می‌دانند که اگر پاسخ سختی ندهند و این تصور را از بین نبرند که ایران کشوری است که می‌توان هر شش ماه یک‌بار آن را بمباران کرد، در آن صورت ایران به کشوری تبدیل خواهد شد که اسرائیل هر شش ماه یک‌بار آن را بمباران می‌کند.»