قرارداد کارگران

در سال‌های اخیر، روند استفاده از قراردادهای موقت برای مشاغلی که ماهیت دائمی دارند، رو به افزایش است. این نوع قراردادها که اغلب با مدت زمان محدود تنظیم می‌شوند، در عمل کارگران را با نااطمینانی و ناپایداری شغلی مواجه می‌کنند.

بسیاری از مشاغل که ماهیتی مستمر دارند، نظیر خدمات عمومی، تولیدی، نگهبانی و حتی مشاغل اداری، با قرارداد‌های سه ماهه یا شش ماهه منعقد می‌شوند. این در حالی است که مطابق تفسیر شورای نگهبان و آرای دیوان عدالت اداری، کارفرمایان موظف‌اند برای مشاغل مستمر، قرارداد دائمی تنظیم کنند.

تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی در دستگاه‌های اجرایی کشور طبق اعلام مسئولان مربوطه در مراحل نهایی بررسی و اجرا قرار دارد و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، این فرآیند در نیمه دوم سال جاری عملیاتی خواهد شد. طبق دستورالعمل‌های ابلاغ‌شده، نیروهای شرکتی واجد شرایط با رعایت ضوابط قانونی و پس از طی مراحل اداری لازم، به وضعیت استخدامی معین یا رسمی تبدیل خواهند شد.

محسن باقری، نماینده کارگران در شورایعالی کار، در پاسخ به این سوال گفت: این آیین‌نامه قطعا قابلیت اجرا دارد و نیازی به ابلاغ آن نیست. ۴ سال از زمان تدوین آن گذشته و در کارگاه‌های غیرمستمر کارگری که بیش از ۴ سال کار کرده باید به کارگر قرارداد دائم تبدیل شود.

طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران، پرداخت سنوات به کارگرانی که حداقل یک سال سابقه کار در یک واحد کاری دارند، الزامی است. کارفرما موظف است این مبلغ را در پایان هر سال یا هنگام قطع همکاری، بر اساس مصوبه شورای عالی کار پرداخت کند. بر همین اساس، پایه سنوات برای سال ۱۴۰۴ روزانه ۹۴٬۰۰۰ ریال تعیین شده است. این مبلغ به عنوان حق سنوات باید به‌صورت ماهانه به کارگران واجد شرایط پرداخت شود و نوع قرارداد (موقت یا دائم) تأثیری در تعلق گرفتن آن ندارد. بازنشر محتواهای فضای مجازی در اقتصادآنلاین به‌معنای تایید محتوای آن نیست.

مصوبه مجلس برای کاهش ساعت کار بعد از تایید شورای نگهبان لازم‌الاجراست؛ اما در هر حال، این اصلاحات به گونه‌ای که در قانون کار ساعت کار هفتگی به ۴۰ ساعت کاهش یابد

مرخصی یکی از حقوق و مزایای قانونی کارگران است و ایام مرخصی استحقاقی به منزله روزهای کاری آنها محسوب می‌شود. پس در نتیجه اگر شخصی، از این روزهای مرخصی استفاده نکند، می‌تواند مبلغ آن را از کارفرمای خود دریافت نماید یا روزهای مرخصی استفاده نشده را به سال بعد منتقل کند. نکته مهم این است مدت روزهای قابل انتقال به سال بعد یا بازخرید، در قراردادهای مختلف متفاوت است که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد. در واقع فقط ۹ روز از روزهای مرخصی استفاده نشده قابل انتقال به سال بعد است یا با اتمام قرارداد کارگر تنها ۹ روز از مرخصی مانده خود را می‌تواند بازخرید کند. بنابراین حتی اگر شخصی ۲۶ روز مرخصی استفاده نشده داشته باشد، ۱۷ روز آن محاسبه نمی‌شود.

در حال حاضر یکی از معضلات جدید در بحث قراردادها, قراردادهای سفیدامضا و زیرپله‌ای است.

در سال‌های اخیر، قراردادهای کوتاه‌مدت و موقت به یکی از چالش‌های جدی برای کارگران تبدیل شده است. این نوع قراردادها، که اغلب به صورت سه‌ماهه یا شش‌ماهه منعقد می‌شوند، امنیت شغلی کارگران را به شدت تحت تأثیر قرار داده و فشار روانی زیادی را بر آنان تحمیل کرده است.

مدیرکل روابط کار و جبران خدمت وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی از تقدیم لایحه پیشنهادی به دولت با عنوان تعیین سقف ۵ سال در قراردادهای موقت کار خبر داد و گفت: با تصویب این پیشنهاد قرارداد همه کارگران چه در کارهای با ماهیت مستمر چه در کارهای با ماهیت غیرمستمر بعد از ۵ سال باید دائمی شود.

معاون وزیر کار گفت:پیشنهاد اصلاح موادی از قانون کار از جمله ساماندهی قراردادهای موقت کارگران به ویژه کسانی که در کارهای مستمر فعالیت داشته و بیشتر از پنج سال سنوات خدمتی داشته باشند به مجلس ارایه شده است.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفت: از سال آینده دیگر هیچ نوع قراردادی به صورت موقت، قراردادهای سه ماهه یا قراردادهای حجمی نخواهیم داشت و تمام قراردادهای ما حداقل یک‌ساله خواهد شد.

بهمن ماه سال جاری موعد اجرای مصوبه تبدیل قرارداد موقت (بعد از چهار سال) به دائم است که نمایندگان کارگران اعتقاد دارند از همین بهمن ماه باید اجرایی شود.

فعال کارگری گفت: مطابق آیین نامه تبصره یک ماده ۷ قانون کار، تمام کسانی که به مدت ۴ سال در کارهای با ماهیت موقت حضور داشتند باید قرارداد کارشان دائم شود، و موعد اجرای این قانون بهمن ماه ۱۴۰۲ است.

علی رغم اینکه نمایندگان کارگران معتقدند قراردادهای موقت وسفید امضا همچنان مشکل اصلی کارگران است که مدیرکل بازرسی کار از صدور دستورالعملی مبنی بر ممنوعیت قرارداد سفید خبر داده است.